Πρόσφατα ανακοινώθηκε επίσημα από την ΕΛΣΤΑΤ η περσινή απογραφή του πληθυσμού της χώρας. Με την επικαιρότητα να τρέχει με ταχύτητα φωτός η είδηση πέρασε στα ψιλά και ξεχάστηκε. Τα στοιχεία όμως είναι οπωσδήποτε δραματικά. Είμαστε 200 χιλιάδες λιγότεροι, σε σχέση με την προηγούμενη απογραφή του 2011, δηλαδή στα 9.716.889. Για μια ακόμη φορά αποδείχτηκε ότι ο πληθυσμός συρρικνώνεται στην επαρχία και αυξάνεται στην Αθήνα. Είναι χαρακτηριστικό ότι πολύ μεγάλη μείωση καταγράφεται στην Κεντρική Μακεδονία, η οποία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη περιφέρεια της χώρας. Ενώ οι απώλειες πληθυσμού σε περιοχές όπως οι νομοί Σερρών, Κιλκίς και Πέλλας δείχνουν ότι είναι σε ανησυχητικά χαμηλό ποσοστό. Ολόκληρα χωριά στη βόρειο Ελλάδα που μέχρι πριν από 30-40 χρόνια αριθμούσαν πάνω από 200 – 300 οικογένειες, σήμερα είναι έρημα στην κυριολεξία.
Σε σχέση με τον «αγαπημένο μας γείτονα» την Τουρκία, αξίζει να δούμε ότι το 2019 ο τούρκικος πληθυσμός Αν. Θράκης και Μικρασίας ήταν 13 εκατομμύρια και ο πληθυσμός της Ελλάδας 7,5 εκατομμύρια.
Με τους συγκεκριμένους ρυθμούς υπογεννητικότητας πριν το έτος 2080, ο πληθυσμός μας θα είναι λιγότερος από έξι ίσως και πέντε εκατομμύρια. Ενώ στο κομβικό 2.100 μόλις 77 χρόνια από σήμερα, ίσως οι Έλληνες να είναι κάτω από τέσσερα εκατομμύρια, με τους περισσότερους πάντα να είναι υπερήλικες. Σε αντίθεση με μας, «ο αγαπημένος μας γείτονας» πλησίασε τα 85 εκατομμύρια, από τα οποία οι περισσότεροι είναι νέοι. Με τέτοιους ρυθμούς το 2.100 θα μιλάμε για μια Τουρκία άνω των 120-130, ίσως και παραπάνω, εκατομμυρίων, ενώ θα συμπεριλαμβάνεται στις 12 καλύτερες οικονομίες του κόσμου (πηγή: διαδίκτυο). Αυτονόητα η χώρα μας «λόγω της καλής γειτονίας» θα αντιμετωπίζει συνεχώς πολλαπλών ειδών προβλήματα άλυτα και κομβικής σημασίας για τη μελλοντική της εξέλιξη.
Οι επιπτώσεις της υπογεννητικότητας είναι απολύτου ζωτικής σημασίας για την Ελλάδα. Αφορούν ζωτικές παραμέτρους της καθημερινότητας. Έχουν άμεση σχέση και επηρεάζουν την οικονομία, τη σύνθεση του εργατικού δυναμικού, το συνταξιοδοτικό, την υγεία, την εκπαίδευση. Μα κυρίως θέτουν επιτακτικά το θέμα της εθνικής μας επιβίωσης.
Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε ότι κύμα μετανάστευσης από ανατολικά, κατακλύζει την Ευρώπη χωρίς σταματημό, με σημαντικούς τριγμούς και συνέπειες σε θρησκεία, ήθη, αξίες και νοοτροπία γενικότερα. Αυτονόητα οι τεράστιες αλλαγές που θα προκύψουν στον ανθρωπογεωγραφικό και πιθανόν γεωπολιτικό χάρτη, όχι μόνο σε ότι αφορά την Ελλάδα, αλλά και όλη την Ευρώπη, θα είναι τεράστιες.
Ο σοφός λαός μας λέει ότι «των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν». Στη χώρα του άρπα κόλλα όμως τα πράγματα είναι παντελώς διαφορετικά. Κάποια στιγμή πρέπει το επίσημο κράτος να καταλάβει, ότι το δημογραφικό αποτελεί εθνικό πρόβλημα στρατηγικής σημασίας, για το μέλλον της χώρας και άποψη μου είναι ότι ως τέτοιο θα πρέπει να το αντιμετωπίζουμε διαχρονικά. Αν η πολιτεία θέλει πραγματικά να επενδύσει στο μέλλον της χώρας και των πολιτών της, θα πρέπει να πάρει άμεσα εφικτά μέτρα, για τη στοιχειώδη αύξηση του πληθυσμού, τα οποία θα δώσουν λύσεις και ανάσα σε διαχρονικά προβλήματα, όπως πχ. το συνταξιοδοτικό. Τέτοιου είδους προγραμματισμός δεν έχει γίνει ποτέ στη χώρα μας δυστυχώς, ενώ είναι απόλυτα επιτακτικό να συμβεί λόγω της κομβικής γεωπολιτικής θέσης που βρισκόμαστε. Θα έπρεπε να έχουμε τουλάχιστον μια οργάνωση που θα προκαλούσε το ενδιαφέρον των Ελλήνων του εξωτερικού να επαναπατριστούν και όχι να διώχνουμε τα παιδιά μας στο εξωτερικό, όπως γίνεται τα τελευταία χρόνια!
Η Ελληνίδα πεζογράφος Έλλη Αλεξίου είχε πει ως κανόνα ζωής, ότι ο άνθρωπος εκπληρώνει την αποστολή του, αν κάνει τρία βασικά πράγματα: να γράψει ένα βιβλίο, να φυτέψει ένα δέντρο και να κάνει ένα παιδί. Μόνο που ένα παιδί πλέον δεν είναι αρκετό.
Ο Έλληνας πιθανόν σκέφτεται ότι ένα παιδί αρκεί ή ότι δεν πρέπει να κάνει καθόλου παιδιά, γιατί τα έξοδα θα πολλαπλασιαστούν και όλη η οικογένεια θα περνά δύσκολα. Παρ’ όλα αυτά όμως έχει αυτοκίνητο και εξοχικό, μάλλον γιατί τα θεωρεί φτηνότερα από το να κάνει παιδιά!
Το πρόβλημα σίγουρα δεν είναι απλό και οι αιτίες είναι πολύπλευρες. Η χειραφέτηση της γυναίκας και η ένταξη της στην αγορά εργασίας, και μάλιστα σε ένα εργασιακό πλαίσιο με ανισότητες σε βάρος της, την οδηγεί μοιραία να καθυστερεί την ηλικία στην οποία δοκιμάζει να αποκτήσει το πρώτο της παιδί. Η παρατεταμένη οικονομική κρίση περιορίζει αναγκαστικά την ανάπτυξη μιας πολύτεκνης οικογένειας για καθαρά οικονομικούς λόγους. Επιπλέον και η κρίση του covid-19 ίσως έπαιξε σοβαρό λόγο στην πτώση του αριθμού των γεννήσεων.
Είναι χαρακτηριστικό ότι όλες οι προηγμένες χώρες, επειδή αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα με εμάς σε θέματα υπογεννητικότητας, τρέχουν γενναία προγράμματα, με κίνητρα στους νέους γονείς, με σημαντικά επιδόματα και συμμετοχή του κράτους στην ανατροφή των παιδιών. Παρακάτω παραθέτω πίνακες που άντλησα από το διαδίκτυο, με τους αριθμούς γεννήσεων και θανάτων στη χώρα μας από το 1932 μέχρι σήμερα και τα επιδόματα, κυρίως στις χώρες της Ευρώπης, για τη γέννηση ενός, δυο και τριών παιδιών σε μια οικογένεια. Χαρακτηριστικά η Φιλανδία δίνει το χειρότερο επίδομα, μετά από εμάς, στην Ευρώπη για το 3ο παιδί, (ώστε να υπάρχει στοιχειώδης αύξηση του πληθυσμού), δηλαδή 131 ευρώ, ενώ στη χώρα μας δίνονται 40 ευρώ! Δηλαδή το 30,5% της Φιλανδίας, ενώ τα 40 ευρώ αντιστοιχούν μόνο στο 2,85% του επιδόματος της Σουηδίας, που ανέρχεται στα 1400 ευρώ!
Δεν είμαι ειδικός, αλλά η κοινή λογική λέει ότι για να μπει φρένο στην υπογεννητικότητα, χρειάζεται συνδυασμός γενναίων παρεμβάσεων όπως: παροχή υπηρεσιών προς τις μητέρες, κίνητρα για την αύξηση των γεννήσεων, διαμόρφωση θετικών συνθηκών για τα νεαρά ζευγάρια που γίνονται γονείς, ώστε να συνδυάζεται άριστα η εργασιακή με την οικογενειακή ζωή, ακόμη περισσότερα μέτρα για τη στήριξη του τρίτου παιδιού, αλλά και προβλέψεις για την ενίσχυση της απόκτησης πρώτου και του δεύτερου παιδιού και οπωσδήποτε γενναία ενίσχυση των πολύτεκνων και μονογονεϊκών οικογενειών.
Η βόμβα του δημογραφικού, απαιτεί άμεσες και γενναίες αποφάσεις. Είναι απαραίτητη μια σύγχρονη δημογραφική πολιτική, που θα ασκείται διαχρονικά από τις κυβερνήσεις, στοχευμένα και υπεύθυνα, θέτοντας την οικογένεια ως απόλυτη προτεραιότητά. Γιατί όσο κι αν κάποιοι μπορεί να μην το καταλαβαίνουν, η ανάπτυξη μίας χώρας είναι απόλυτα συνδεδεμένη με τη δημογραφική ισορροπία, η οποία επιβάλλεται να επιτευχτεί με κάθε τρόπο, αν θέλουμε αυτή η χώρα στην οποία θα ζήσουν τα παιδιά και τα εγγόνια μας να έχει ευοίωνο μέλλον.
* Ο Βαγγέλης Παπαδάκις είναι π. διευθυντής του 1ου Γυμνασίου Ρεθύμνου -Ε:11 Φυσικής αγωγής
