Είναι μεγάλη επιτυχία για το μουσείο Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή γενικότερα και για την πρόεδρό του Φαλή Βογιατζάκη ειδικότερα το γεγονός της αναγνώρισής του ως Εθνικού μουσείου Φυσικής Ιστορίας. Από το 1964, εδώ και έξι δεκαετίες, οι άνθρωποί του αγωνίζονται για τη γνώση και την ανάδειξη της ελληνικής φύσης και εν συνεχεία για την προστασία της. Στο τιμόνι της προσπάθειας τις τελευταίες δύο δεκαετίες βρίσκεται η συμπατριώτισσά μας, αφού αυτή κρατούσε ουσιαστικά το τιμόνι του, με δεδομένη την αδυναμία για πολλά χρόνια της αείμνηστης Νίκης Γουλανδρή.
Η Φαλή Βογιατζάκη, γυναίκα μεγάλης εμβέλειας, που ξεπερνά τη χώρα μας, πιστώνεται και με ευεργεσίες ειδικά για την πόλη μας: Το Παλαιοντολογικό μουσείο Γουλανδρή, που πλέον γίνεται κρατικό, αλλά και το κατάδικό της δημιούργημα, το Ιστορικό και Λαογραφικό μουσείο Ρεθύμνης. Δεν είναι λίγοι λοιπόν οι φορείς της πόλης που της αναγνωρίζουν την προσφορά της και την τιμούν γι’ αυτή: Ο σύλλογος Ρεθυμνίων Αττικής στις αρχές του 2019, το Λύκειο των Ελληνίδων Ρεθύμνης το καλοκαίρι του 2021 και ο Σοροπτιμιστικός σύλλογος Ρεθύμνης το 2022 το έπραξαν. Την τίμησε επίσης το έτος 2010 με την ύψιστη τιμή για την προσφορά της στο Ρέθυμνο ο ανώτατος πνευματικός φορέας της χώρας μας, η Ακαδημία Αθηνών. Ανάμεσα στους παραπάνω φορείς απουσιάζει εκείνος που εκπροσωπεί κεντρικά την πόλη και τους πολίτες της, ο δήμος Ρεθύμνης.
«Οὐδείς προφήτης δεκτός ἐστιν ἐν τῇ πατρίδι αὐτοῦ», όμως το γεγονός αυτό, διαπιστωμένο ήδη από την αρχαιότητα, δεν αναιρεί την υποχρέωση του φορέα αυτού να πράξει τα δέοντα. Προκειμένου να υπάρξει η οφειλόμενη κι απ’ αυτόν αναγνώριση της προσφοράς και απόδοση τιμής, έχουμε υποβάλει εγγράφως εδώ και σχεδόν τρία χρόνια, με τον Γιάννη Παπιομύτογλου και την Κατερίνα Τσακάλη, πρόταση ανακήρυξής της σε επίτιμη δημότη. Την παραθέτω για μία ακόμα φορά, ελπίζοντας ότι δεν θα ακουστεί ως «φωνή βοώντος εν τη ερήμω».
«Πρόταση των Στρατιδάκη Χάρη, Γιάννη Παπιομύτογλου και Κατερίνας Τσακάλη, δημοτών Ρεθύμνου, Ρέθυμνο 23 Δεκεμβρίου 2020
Προς το δημοτικό συμβούλιο Ρεθύμνης (δια του δημάρχου κ. Γ. Μαρινάκη)
Με την παρούσα επιστολή μας θέλουμε να σας προτείνουμε την ανακήρυξη της ιδρύτριας και προέδρου του Ιστορικού και Λαογραφικού μουσείου Ρεθύμνης Φαλής Γ. Βογιατζάκη σε επίτιμη δημότη της πόλης μας. Διατελούμε εδώ και χρόνια μέλη του διοικητικού συμβουλίου του μουσείου κι έχουμε τη δυνατότητα να γνωρίζουμε και εκ των έσω την προσφορά της. Ως γνωστόν, η Φαλή Γ. Βογιατζάκη ίδρυσε το μουσείο το έτος 1974, από κοινού με τον Χριστόφορο Σταυρουλάκη, ως νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, με σκοπό «τη διάσωση και διάδοση του κρητικού λαϊκού πολιτισμού, όχι ως ιστορικού στοιχείου του παρελθόντος αλλά ως στοιχείου που μέσα στην πορεία της ανθρώπινης σκέψης θα εμπνέει και θα εμπλουτίζει την ανθρώπινη ζωή».
Το έτος 1977 αγόρασε με δικά της χρήματα και στη συνέχεια δώρισε στο ΝΠΙΔ το μέγαρο Clodio της οδού Βερνάρδου. Στη συνέχεια ανέθεσε σε μηχανικούς και μουσειολόγους, συνεργάτες του μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, του οποίου σήμερα διατελεί επίσης πρόεδρος, την εκπόνηση των σχετικών μελετών και σε ρεθεμνιώτικη εταιρεία την αναστήλωσή του, η οποία επετεύχθη την περίοδο 1993-94 με τη βοήθεια και των ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Στο μεταξύ από το 1985 ήδη το μουσείο λειτουργούσε με προσωρινή έκθεση στην οδό Μεσολογγίου 28, εκεί όπου σήμερα στεγάζεται το μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης.
Φέτος (2020) συμπληρώθηκαν 35 χρόνια συνεχούς λειτουργίας του και σχεδόν μισός αιώνας προσπαθειών. Όλα αυτά τα χρόνια η Φαλή Γ. Βογιατζάκη το στήριξε όχι μόνο με πολλούς κόπους και προσωπικό χρόνο αλλά και οικονομικά και εξακολουθεί να το στηρίζει μέχρι σήμερα. Διατελεί πρόεδρός του, με αντιπρόεδρο τον γιο της Γεώργιο Ραφαήλ-Βογιατζάκη, έχει κάνει αμέτρητα ταξίδια στο Ρέθυμνο και το έχει καταστήσει ένα από τα καλύτερα στο είδος του στην Ελλάδα. Σήμερα δεν νοείται επίσκεψη επισήμου προσώπου στην πόλη μας χωρίς την επίσκεψή του σ’ αυτό. Παράλληλα το μουσείο με τις εκδηλώσεις του (ημερίδες, συνέδρια, εκθέσεις, εκδόσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, τιμητικές εκδηλώσεις κ.λπ.) έχει καταστεί εκ των κορυφαίων πολιτιστικών φορέων του Ρεθύμνου.
Η προσφορά της Φαλής Γ. Βογιατζάκη δεν περιορίζεται στο Λαογραφικό μουσείο αλλά επεκτείνεται και στο Παλαιοντολογικό-παράρτημα του μουσείου Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή των Αθηνών. Για την προσφορά της όμως αυτή αρμοδιότερος να σας εισηγηθεί είναι ο συντοπίτης γεωλόγος και επιμελητής του Βασίλης Σιμιτζής.
Για όλα αυτά και δεδομένης της ηλικίας της σας προτείνουμε να αποφασίσετε να την τιμήσετε το ερχόμενο καλοκαίρι (2020), μετά τη λήξη των περιοριστικών μέτρων, με τον τίτλο του επίτιμου δημότη του Ρεθύμνου, τον οποίο έχει επαξίως κερδίσει στη συνείδηση των συντοπιτών μας που παρακολουθούν τις δραστηριότητες και την προσφορά της και στα δύο μουσεία. Εξυπακούεται ότι η πρότασή μας αυτή γίνεται εν αγνοία της Φαλής Γ. Βογιατζάκη, η οποία ούτως ή άλλως διακρίνεται για τη σεμνότητά της.
Διατελούμε μετά τιμής κ.λπ.».
Μέχρι σήμερα, τρία σχεδόν χρόνια μετά, δεν λάβαμε απάντηση και δεν γνωρίζω να τέθηκε καν το θέμα υπόψιν του δημοτικού συμβουλίου. Θέλω να πιστεύω ότι η δημοτική αρχή δεν θα φανεί αγνώμων. Η αγνόηση της πρότασής μας (όπως και της αντίστοιχης που έχω υποβάλλει για τον αείμνηστο Γιώργο Εκκεκάκη, για ονοματοδότηση πλατείας) δεν την τιμά και ενισχύει την άποψη ότι στον τομέα του πολιτισμού είναι αναντίστοιχη μιας πόλης που διατείνεται ότι είναι των γραμμάτων.
* Ο Χάρης Στρατιδάκης είναι Δρ. Παιδαγωγικής-Ιστορικός Ερευνητής-Συγγραφέας, strharis@yahoo.gr, 2831055031
Η ακολουθία άρθρων «Αναδιφώντας το χθες» είναι αναρτημένη στο https://rethnea.gr/author/xarhs-stratidakhs/, ενώ τα περισσότερα από τα βιβλία του είναι δωρεάν προσβάσιμα στο https://civisrethymnensisuniversalis.blogspot.com/.
