Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε την περασμένη Τετάρτη 12 Οκτωβρίου ο νέος ιστορικός περίπατος των «Ημερών Ρεθύμνου 2022», με τον τίτλο «Μικρές ιστορίες σε απρόσιτες γωνιές. Εξερευνώντας δύσβατα και άβατα σημεία του Ρεθύμνου». Εμψυχωτής του ήταν ο Χάρης Στρατιδάκης, που αυτή τη φορά, για λόγους αποτελεσματικότητας αλλά και προφύλαξης από τον κορονοϊό επέλεξε τη λύση του κλειστού αριθμού συμμετεχόντων, με σειρά προτεραιότητας. Με τον τρόπο αυτό 35 συμπολίτες και επισκέπτες του Ρεθύμνου είχαν την ευκαιρία να βιώσουν μια πρωτότυπη ξενάγηση, με επισκέψεις σε σημεία της πόλης τα οποία είτε είναι απρόσιτα είτε δεν τα επισκέπτεται κανείς σχεδόν ποτέ μόνος του και μάλιστα χωρίς ιδιαίτερο λόγο, αλλά και σε πραγματικά άβατα (υπάρχουν και τέτοια)!
Ο περίπατος ξεκίνησε από την πλατεία της Νομαρχίας, όπου έγινε αναφορά στη διπλανή γρότα της οδού Μαρνιέρου, όπως και στην ευρύτερη περιοχή του «Πεδίου Άρεως», κατοπινού Γηπέδου. Ήταν μια περιοχή απαγορευμένη στρατιωτικά λόγω της χωροθέτησης εκεί των Μεγάλων Στρατώνων και άλλων στρατιωτικών εγκαταστάσεων (Μικρός Στρατώνας, Στρατολογία, Ιπποστάσιο κ.ά.). Η απαγόρευση διήρκεσε μέχρι το 1941, οπότε οι βομβαρδισμένοι Στρατώνες κατεδαφίστηκαν και δημιουργήθηκε το γήπεδο με το γνωστό «Γερμανικό Πουλί».
Η επόμενη στάση πραγματοποιήθηκε στην αφανή κρήνη του Αμπιντίν Μπέη, η οποία είχε μεταφερθεί κατά τη διάνοιξη της οδού Μελισσηνού και είχε τοποθετηθεί στον βορεινό τοίχο του τμήματος Τροχαίας.
Στη συνέχεια ο διευθυντής των Ημερών Ρεθύμνου Θωμάς Κρεβετζάκης ξενάγησε τους συμμετέχοντες στη συνοικία Χαράκια. Εκεί ψηλά, στον Εικαστικό Παιδότοπο, μια ιδέα του αρχιτέκτονα Κώστα Μπίρη, που ουδέποτε ολοκληρώθηκε, όλοι είχαν την ευκαιρία να διαπιστώσουν για μια ακόμα φορά ότι οι καλές προθέσεις δεν αρκούν από μόνες τους. Κάτω από τα τείχη της Φορτέτζας είχε δημιουργηθεί ένα δίκτυο ξύλινων διαδρόμων, ένα αμφιθέατρο με θέα την πόλη και φυτεύτηκε στοιχειώδες πράσινο, για το οποίο έκτοτε δεν υπήρξε φροντίδα, ενώ ουδέποτε τοποθετήθηκαν γλυπτά ή αντίγραφά τους. Σήμερα ο χώρος εκπέμπει εικόνα πλήρους εγκατάλειψης.
Μετά τη δυσάρεστη έκπληξη μια ευχάριστη περίμενε τους περιηγητές. Επισκέφθηκαν στο σπίτι του και είχαν την ευκαιρία να συνομιλήσουν με τον Γιάννη Τεργιακή, γιο του αποκληθέντος και «Θεόφιλου του Ρεθύμνου» Δημήτρη Τεργιακή, γνωστότερου ως Μούρμουρα. Πρόσφατα ο εξαίρετος συμπολίτης δώρισε στον δήμο Ρεθύμνης 38 έργα του πατέρα του, τα οποία θα εκτεθούν μόνιμα στο δημοτικό κτήριο της οδού Αρκαδίου (πρώην ΚΕΔΗΡ). Τους μίλησε για τις απίστευτες δυσκολίες και καταδιώξεις που έζησε αλλά και συνολικά οι οικιστές των Χαρακιών, ανοίγοντας έτσι την όρεξη στον ευεπίφορο νέο και μελετητή της ιστορίας του Ρεθύμνου Γρηγόρη Παπαδοπετράκη που συμμετείχε στην ξενάγηση για περαιτέρω έρευνες. Να σημειώσουμε, την κάλυπτε φωτογραφικά ο επίσης ιστορικός ερευνητής και fun των Ημερών Ρεθύμνου Κώστας Ράλλης.
Μετά την ενημέρωση για το άβατο του φρουριακού περιβόλου της Φορτέτζας επί πολλούς αιώνες, ακολούθησε πορεία, κατά την οποία οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να κάνουν δύο στάσεις εκτός προγράμματος. Η πρώτη έγινε στον Άγιο Νεκτάριο, έναν ναό που σπανίως λειτουργείται, και στον οποίο διεξαγόταν την ώρα εκείνη εσπερινός από τον παπα-Γιάννη Κλειδή. Στη συνέχεια επισκέφθηκαν το «καλλιτεχνικό» αρτοποιείο της πόλης, εκείνο της οικογένειας του αείμνηστου Μιχάλη Σπανουδάκη, με τα γνωστά κουλούρια του σε σχήμα δεινοσαύρων, δράκων, κύκνων, ερωδιών, δελφινιών κ.λπ., που καλλιτεχνεί μέχρι σήμερα η σύζυγός του Μαρία. Δυστυχώς σε λίγο καιρό και το κόσμημα αυτό της πόλης πρόκειται να κλείσει. Τους περιηγητές υποδέχτηκε με φανερή έκπληξη ο Κωστής Σπανουδάκης.
Στη γωνία των οδών Κατεχάκη και Χειμάρρας περίμενε για να πάρει σειρά ξεναγού ο Χάρης Παπαδάκης, συγγραφέας του βιβλίου «Οίκοι ανοχής στην πολιτεία της ανοχής», περπατημένος από τα νιάτα του στην κακόφημη συνοικία του Ρεθύμνου και στη συνέχεια ερευνητής της ιστορίας της. Οι ξεναγούμενοι άκουσαν πολλά για τις «μπεντενιώτισσες» και τον γύρω απ’ αυτές κόσμο, για τα ευαγή ιδρύματα των οδών Καμπίτση, Αργυροπούλων και εν τέλει Χειμάρρας, για την ευρύτερη ιστορία της πορνείας στην πόλη, για τη γιγάντωσή της κατά την περίοδο της Ρωσικής Κατοχής (με 35 κοινές γυναίκες!) και άλλα πολλά και ενδιαφέροντα.
Η επίσκεψη στην Καθολική εκκλησία, της οποίας πολύ σπάνια οι Ρεθεμνιώτες διαβαίνουν το κατώφλι, δεν κατέστη εφικτή αφού η ώρα είχε περάσει και είχε κλείσει. Αντίθετα μια γρήγορη περιήγηση μπόρεσε να γίνει στις οδούς Μεσολογγίου, Δαμβέργη και στην γρότα της «Πασαρέλας», σε δρόμους δηλαδή του Castell Vecchio, του πρωτοκύτταρου του Ρεθύμνου κατά τα ύστερα βυζαντινά και πρώτα ενετικά χρόνια.
Ακολούθησε ωριαία προβολή από τον εμψυχωτή της εκδήλωσης στον συνεδριακό χώρο του ξενοδοχείου Ιδαίον. Εκεί οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να περιηγηθούν νοερά, με διάλεξη και εικόνα, σε περισσότερα από εκατό δυσπρόσιτα σημεία του Ρεθύμνου, που ανήκουν βασικά σε οκτώ κατηγορίες: 1. Σε απρόσιτες συνοικίες και περιοχές 2. Σε γρότες 3. Σε θρησκευτικούς χώρους 4. Σε «ανήθικους» χώρους 5. Σε χώρους απαγορευμένους σε γυναίκες, άνδρες και μειονότητες 6. Σε χώρους απαγορευμένους σε ορισμένες ιστορικές περιόδους 7. Σε χώρους «δύσκολους» λόγω ειδικών συνθηκών, και 8. Σε χώρους «δύσκολους» για λόγους ψυχολογικούς.
Στο τελείωμα οι συμμετέχοντες χειροκρότησαν, ευχαριστώντας τους οργανωτές, οι οποίοι με τη σειρά τους ευχαρίστησαν τον Μπάμπη Μπιρλιράκη για τη φιλοξενία της προβολής-συζήτησης στο ξενοδοχείο του, πράγμα που κάνει από την πρώτη στιγμή των «Ημερών Ρεθύμνου», εδώ και δέκα χρόνια.
Ευχαριστούν επίσης εκείνους που αναφέρθηκαν παραπάνω ονομαστικά αλλά και όλους τους υπόλοιπους συμμετέχοντες.
Να σημειωθεί ότι όλοι σχεδόν δήλωσαν συμμετοχή σε μια επόμενη ξενάγηση που αναγγέλθηκε και προετοιμάζεται από καιρό και που θα έχει τον τίτλο «Ανδρών και γυναικών επιφανών». Αυτή θα πραγματοποιηθεί στον – και πάλι – επίκαιρο σήμερα χώρο του νεκροταφείου της Μεσαμπελίτισσας. Όλοι δήλωσαν ότι θα φέρουν και φίλους τους εκεί για να πραγματοποιήσουν έναν ακόμη περίπατο σε χώρο κατεξοχήν ιστορικό, αφού εκεί βρίσκονται τα ταφικά μνημεία και τα οστά όλων εκείνων που συνέβαλαν στη νεότερη ιστορία του Ρεθύμνου (όσα βέβαια δεν εξαφανίστηκαν, με τον οποιοδήποτε τρόπο…). Η Μεσαμπελίτισσα αποτελεί παράλληλα και την «γλυπτοθήκη» της πόλης, αφού σ’ αυτή βρίσκονται συγκεντρωμένα πολλά έργα τέχνης, με τη μορφή ταφικών μνημείων, τα οποία οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν και μάλιστα χωρίς τις επιφυλάξεις ότι θα επισκεφθούν έναν «δύσκολο» για ψυχολογικούς λόγους χώρο.
Σύλλογος Κατοίκων Παλιάς Πόλης
Ημέρες Ρεθύμνου 2022
