Τα τελευταία χρόνια, δύο σχετικά νέες τεχνολογίες, έχουν αποκτήσει ενδιαφέρον στην Ευρώπη και φυσικά στην χώρα μας, αυτές του βιοαντιδραστήρα μεμβράνης (MBR) και των υφασμάτινων φίλτρων (ΤF). Η τεχνολογία του MBR χρησιμοποιεί πρόσθετη διήθηση για την παραγωγή υγρών αποβλήτων υψηλότερης ποιότητας και αποτελεί παραλλαγή της τεχνολογίας της ενεργοποιημένης ιλύος. Η τεχνολογία MBR συναντάται συχνά σε μονάδες μεγάλης κλίμακας και διαθέτει ένα εξαιρετικά λεπτό φίλτρο μεμβράνης, εγκατεστημένο στο άκρο εκκένωσης μιας τυπικής δεξαμενής αερισμού.
Αντίθετα, τα ΤF υιοθετήθηκαν αρχικά στις ΗΠΑ, κυρίως ως συστήματα αποκεντρωμένης διαχείρισης υγρών αποβλήτων, σε σχετικά μικρά συστήματα. Πολύ σύντομα η αποτελεσματικότητα τους σε συνδυασμό με το χαμηλό κόστος και την απλότητα και την εύρυθμο λειτουργίας τους, τα κατέστησε μια καινοτόμο τεχνολογία διαχείρισης υγρών αποβλήτων μικρών σχετικά συστημάτων. Η εταιρεία Orenco Systems, Inc. (OSI, 2001) τα ανακάλυψε και πατένταρε την κατασκευή τους και άρχισε να τα διαδίδει σε όλες σχεδόν τις πολιτείες των ΗΠΑ πριν 50 έτη περίπου. Σήμερα η OSI δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 70 χώρες, στους πέντε ηπείρους, παράγοντας εξοπλισμό υψηλής ποιότητας και αντοχής για επεξεργασία και επαναχρησιμοποίηση των εκροών των υγρών αποβλήτων. Σε επίπεδο Ευρώπης, η OSI συνεργάζεται με την Dialynas S.A. για την συμπαραγωγή των ΤF και διάθεσή τους στις αγορές της Ευρώπης.
Στις 15 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε ένα πρωτότυπο έργο ΤF στην Νεάπολη Μιραμπέλλου το οποίο περιλαμβάνει και τους πολύ μικρότερους οικισμούς Βουλισμένης και Λατσίδας 5.000 ισοδυνάμου πληθυσμού (e.p.), παρουσία του περιφερειάρχη Κρήτης κ. Σταύρου Αρναουτάκη και του δημάρχου Αγίου Νικολάου κ. Αντώνη Ζερβού. Χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό πρόγραμμα Υποδομών μεταφορών, Περιβάλλοντος και Αειφόρου ανάπτυξης και συγχρηματοδοτήθηκε από το ταμείο Συνοχής με το ποσό των 3,54 εκατ. ευρώ.
Μετά από προεργασία των υγρών αποβλήτων οι εκροές τους οδηγούνται στο κύριο τμήμα της μονάδας των ΤF (Εικ. 1). Ο βασικός λόγος της επίτευξης τόσο ικανοποιητικών αποτελεσμάτων με τέτοια συστήματα είναι η ικανότητα του υφάσματος να χρησιμοποιεί πολύ μεγάλη επιφάνεια σε πάρα πολύ μικρό όγκο. Η αναλογία αυτή είναι περίπου δέκα φορές μεγαλύτερη σε σχέση με άλλες σχετικές τεχνολογίες. Οι κατασκευαστές των υφασμάτινων φίλτρων δίνουν μέση ζωή στο ύφασμα 30 έτη με προϋπόθεση να μην εισρέουν στο σύστημα μεγάλες ποσότητες οργανικών διαλυτών. Το ύφασμα σε μεγέθυνση φαίνεται στην Εικόνα 2.
Ένα άλλο πολύ σημαντικό πλεονέκτημα του φίλτρου υφάσματος είναι ότι δεν χρειάζεται έκπλυση. Η βιομάζα αναπτύσσεται πάνω στο ύφασμα και παραμένει εκεί χωρίς να δημιουργεί εμφράξεις στο φίλτρο και να απαιτεί πρόσθετες παρεμβάσεις για την απομάκρυνση της. Πολύ σημαντική ακόμα είναι η διάταξη του υφάσματος μέσα στο φίλτρο. Η προ-επεξεργασία των υγρών αποβλήτων σε σηπτική δεξαμενή σε συνδυασμό με φίλτρο υφάσματος δίνει εκροή πολύ υψηλής καθαρότητας με BOD μικρότερο από 10 mg/L. Επίσης, επιτυγχάνεται απομάκρυνση αζώτου σε ποσοστό από 60 έως 90%. Για τα παθογόνα η απομάκρυνση προσεγγίζει το 99% ακόμα και χωρίς την ύπαρξη επιπλέον σταδίου απολύμανσης (Angelakis et al., 2023).
Στο τελικό στάδιο, πριν τη διάθεση των εκροών, επεξεργάζονται συμπληρωματικά με αυτόματα πολυστρωματικά φίλτρα άμμου, που αποτελούνται από διάφορα υλικά φίλτρανσης και υποστρώματος διαφορετικής κοκκομετρίας, όπως πυριτική άμμο, ανθρακίτη, πυριτικό χαλίκι και άλλα (Εικ. 3). Έτσι, η επεξεργασία με την τεχνολογία των ΤF είναι οικολογική και φιλική στο περιβάλλον, καθόσον απαιτεί ελάχιστη κατανάλωση ενέργειας (4-5 φορές μικρότερη άλλων τεχνολογιών) από π.x. ένα αντίστοιχο σύστημα ενεργού ιλύος – παρατεταμένου αερισμού. Το έργο αυτό εξυγιάνει σημαντικά το γειτονικό ρέμα, που εκβάλει στην Μίλατο και γενικά τον ευρύτερο αστικό περιβάλλον της περιοχής και συγχρόνως παράγει εκροές πολύ κατάλληλες για χρήση τους.
Η πολύ σημαντική ποιότητα των παραγόμενων εκροών δημιουργεί την άμεση προϋπόθεση της χρήσης στους και γενικά της αξιοποίησης τους. Με αυτό το δεδομένο, πολύ ορθά εντάχθηκε στο έργο ή διάθεση των εκροών, όχι στο όμορο ρέμα και φυσικά στην θάλασσα, αλλά σε ένα υψηλότερο σημείο, από όπου θα μπορεί να αρδεύεται με βαρύτητα (χωρίς άντληση) μια ευρύτερη έκταση (Εικ. 4). Επίσης θα μπορέσει να εξετασθεί η δυνατότητα εμπλουτισμού υπόγειου υδροφορέα της περιοχής την χειμερινή περίοδο που η άρδευση είναι περιορισμένη κατά τα πρότυπο της Κύπρου και άλλων χωρών.
Τέλος, πολλές ευχαριστίες και συγχαρητήρια οφείλονται στην κατασκευαστική εταιρία Dialynas S.A (www.dialynas.com).
Βιβλιογραφία
Angelakis, A. N., Capodaglio, A. G., and Dialynas, E. G. (2023). Wastewater Management: From the Ancient Greece to Modern Times and the Future. Water 15, 43. https://doi.org/10.3390/w15010043.
OSI (Orenco Systems Inc.) (2001). La Pine, Oregon, USA, Dhttps://odl.orenco.com/documents/AHO-ATX-PERF-1.pdf
