Απελευθέρωση από τα παραδοσιακά στερεότυπα και αναζήτηση της αυτονομίας μέσα από την τέχνη
Τη σχέση μεταξύ πολιτισμικής ταυτότητας και προσωπικής ελευθερίας επιχειρεί να αναδείξει η ζωγράφος Νίκη Ρουμπάνη μέσα από την ατομική της έκθεση «Η θεά στον λαβύρινθο» που παρουσιάζει στο Ρέθυμνο, με την επιμέλεια του Πάρη Καπράλος.
Στην έκθεση που εγκαινιάστηκε το απόγευμα της Δευτέρας στο Σπίτι του Πολιτισμού, η καλλιτέχνις χρησιμοποιεί στοιχεία σουρεαλισμού και συμβολισμού για να απεικονίσει μορφές όπως η Ευρώπη, η Πασιφάη, η Άρτεμις, ο Μινώταυρος, η Ιφιγένεια και η Αρετούσα, εστιάζοντας στην αντίφαση ανάμεσα στην παραδοσιακή καταγωγή και τη ανάγκη για ελευθερία από συνθήκες που πολλές φορές καταλήγουν σε «δεσμά».
Όπως σημειώνει η κ. Ρουμπάνη για τον τίτλο της έκθεσης, η «θεά» είναι η συνείδηση, η δύναμη της παράδοσης που μπορεί είτε να κατευθύνει, είτε να αιχμαλωτίσει. Ο «λαβύρινθος» είναι το πλέγμα ρόλων, των κοινωνικών προσδοκιών που συχνά εμποδίζουν την αυτοπραγμάτωση.
Κεντρικό στοιχείο σε πολλά από τα έργα της είναι η σελήνη, περιέγραψε η ίδια μιλώντας στα «Ρ.Ν.», ένα σύμβολο που επαναλαμβάνεται σε όλους τους πολιτισμούς και συνδέεται με τη γυναίκα και τη σκέψη.
«Η σελήνη είναι παγκόσμιο σύμβολο της γυναίκας γιατί συνδέεται με τον κύκλο, με το νερό, με το φως της εκκόλαψης μιας σκέψης. Όταν καταδυόμαστε στο υποσυνείδητό μας, κάνουμε καινούργια πράγματα».
Τα έργα ακολουθούν ευρύτερα τους ελληνικούς μύθους, με κάποια από αυτά να έχουν αναφορές και στην Κρήτη, περιέγραψε ο κ. Καπράλος μιλώντας στα «Ρ.Ν.».
«Έχουμε τους μύθους οι οποίοι πλουτίζουν την ύπαρξή μας και πέρα του δικού μας ιστορικού παρελθόντος, μας δίνουν ένα παρελθόν και ένα κεφαλαιοποιημένο πολιτισμό. Αυτό σε κάποιο βαθμό είναι εφόδιο, αλλά είναι και βάρος. Μας κλείνουν σε κάποιες «δομές» που στο τέλος είναι δύσκολο και να ξεφύγουμε. Μας κλείνουμε μέσα σε παραδόσεις, που είναι δύσκολο να εξελιχθούμε», σημείωσε για την έκθεση «Η θεά στον λαβύρινθο».
Η εθελοντική δράση και το βίωμα που μετατρέπεται σε δημιουργία
Μια διέξοδος και ένας τρόπος επικοινωνίας των βιωμάτων της αποτελεί η τέχνη για την κ. Ρουμπάνη, που εδώ και 45 χρόνια λειτουργεί το Ελληνικό Δίκτυο Γυναικών Ευρώπης με έδρα την Αθήνα και με τη συμβολή πολλών εθελοντών.
Το Δίκτυο προσφέρει ψυχολογική στήριξη, νομική συμβουλευτική, διαμεσολάβηση και κοινωνική πλαισίωση, καθώς και προσωρινή διαμονή σε άπορα θύματα ή γυναίκες σε άμεσο κίνδυνο.
Επίσης μέσα από τη γραμμή SOS 2109700814 που λειτουργεί από το 2003 σε 24ωρη καθημερινή βάση με εθελοντική προσφορά, υπάρχει ενημέρωση για τα θέματα βίας και επιμόρφωση εκπαιδευτικών για αποκλιμάκωση συγκρούσεων.
Οι εκπαιδεύσεις και οι επιμορφώσεις είναι ένα σημαντικό κομμάτι του έργου του Δικτύου και όπως μετέφερε η κ. Ρουμπάνη, «Με αυτό το κομμάτι ερχόμαστε στην Κρήτη».
Η έκθεση διοργανώθηκε στο πλαίσιο του πρότζεκτ «ΡΟΕΣ» που εστιάζει στη δια βίου μάθηση. «Κάνουμε διάδραση ανάμεσα σε γενιές. Τα ερωτήματα που μπαίνουν τώρα σε σχέση με τις παλιές εμπειρίες και διάδραση ανάμεσα σε ειδικότητας. Παίρνουν μέρος οι γιατροί, οι ψυχολόγοι, οι δικηγόροι με σκοπό να καταλάβουν όλοι ότι παίζουν έναν ρόλο και να βρουν τη θέση τους σε αυτόν», σημείωσε η ίδια.
Κέντρο Επιμόρφωσης στην Κοξαρέ – Εκπαιδεύσεις δύο φορές τον χρόνο
Μια σειρά εκπαιδεύσεων προγραμματίζεται να ξεκινήσει στο πλαίσιο του project ΡΟΕΣ στην Κοξαρέ Αγίου Βασιλείου από όπου κατάγεται η κ. Ρουμπάνη, με σκοπό δύο φορές τον χρόνο να λειτουργεί ένα Κέντρο Επιμόρφωσης και να αναδεικνύεται η τέχνη ως ένα εργαλείο αναθεώρησης στερεοτύπων.
Ήδη έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για συμμετοχή αρκετές γυναίκες του δήμου Αγίου Βασιλείου, αλλά και από τα Ανώγεια, όπως σημείωσε η ίδια, και εκτιμάται ότι θα ξεκινήσει τη λειτουργία του μετά το Πάσχα, σε συνεργασία με τον τοπικό σύλλογο.
«Θα γίνονται επιμορφώσεις δύο φορές τον χρόνο πάνω στα θέματα πώς μπορούμε να προχωρήσουμε σε έναν κόσμο που να συναισθανόμαστε, μέσα από την τέχνη να μπορούμε να αναθεωρούμε στερεότατα, γιατί η τέχνη είναι το καλύτερο εργαλείο αναθεώρησης στερεοτύπων», σημείωσε η καλλιτέχνις.
Η έκθεση διοργανώθηκε στο πλαίσιο του project ΡΟΕΣ του Ευρωπαϊκού Δικτύου Γυναικών Ευρώπης σε συνεργασία με την Ένωση Καθηγητών Καλλιτεχνικών και θα διαρκέσει έως τις 10 Δεκεμβρίου 2025. Είναι ανοικτή καθημερινά 18:00-21:00 με ελεύθερη είσοδο για το κοινό.
Για την έκθεση έχει εκδοθεί Αναμνηστικός Κατάλογος – βιβλίο σε ψηφιακή μορφή, διαθέσιμος δωρεάν σε όλους τους επισκέπτες της.
Την έκθεση υποστηρίζει οργανωτικά η ARTgrID.
Πρόγραμμα παράλληλων εκδηλώσεων, συζητήσεων, δράσεων
Η ζωγράφος Νίκη Ρουμπάνη είναι διαθέσιμη και άλλες ώρες, πέραν τυπικού ωραρίου, για ξεναγήσεις σχολείων και συλλόγων, κατόπιν συνεννόησης. Η ξενάγηση στην έκθεση μπορεί να πραγματοποιηθεί στα Ελληνικά ή στα Αγγλικά. Επικοινωνία: 6933407044.
Παράλληλα με την έκθεση, διοργανώνονται πολλές δράσεις, εκδηλώσεις:
Τετάρτη 3 Δεκεμβρίου 18:00-20:00
Σεμινάριο για το Τράφικινγκ – Σύγχρονη δουλεία. Ιστορίες γυναικών που επιβίωσαν και στρατηγικές δράσεων για καταπολέμηση του φαινομένου. Σπίτι του Πολιτισμού, Ε. Βερνάρδου 12
Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου 12:00-14:00
Διαχείριση συγκρούσεων σε χώρους υγείας, με υπεύθυνο διοργάνωσης τον κ. Δημήτριο Αθανασιάδη για το προσωπικό του νοσοκομείου. Γενικό Νοσοκομείο Ρεθύμνου, Τρανταλίδου 17-19
Σάββατο 6 Δεκεμβρίου 11:00-13:00
Διαδραστικό σεμινάριο με τίτλο – Η Τέχνη στην υπηρεσία της εκπαίδευσης για πρόληψη βίας, δράσεις που περιλαμβάνουν παραμύθι, θεατρικό και εικαστικά. Σπίτι του Πολιτισμού, Ε. Βερνάρδου 12
Τρίτη 9 Δεκεμβρίου 17:00-19:00
Σεμινάριο για τον ρόλο της εκπαίδευσης, με θέμα «Από το νηπιαγωγείο ως την τριτοβάθμια, η αλληλεγγύη ως πρόληψη της βίας – εφαρμοσμένα διεθνώς προγράμματα για εκπαιδευτικούς». Σπίτι του Πολιτισμού, Ε. Βερνάρδου 12.
