Σε ανακοίνωση του συμβουλίου για την ημέρα της Ευρώπης αναφέρεται δελτίο τύπου για την επέτειο της υπογραφής της διακήρυξης Schuman το 1950. Ένα μήνα πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές οι πολίτες θα έχουν την ευκαιρία να επισκεφθούν τα θεσμικά όργανα της ΕΕ στις Βρυξέλλες και να μάθουν περισσότερα για το τι κάνει η Ευρώπη για αυτούς. Μόνο επιτεύγματα όμως ή πρέπει να λέμε και στις λανθασμένες πολιτικές, που είναι φανερές «δια γυμνού οφθαλμού», όπως η φτωχοποίηση σημαντικών τμημάτων του πληθυσμού της ΕΕ.!
Οι προσπάθειες για τους εορτασμούς της ΕΕ με την ευκαιρία της επετείου πρέπει να περιλαμβάνουν τόσο τα επιτεύγματα όσο και τις αποτυχίες από την εφαρμογή, stricto sensu, ή τη μη εφαρμογή των συνθηκών. Το βασικό εργαλείο της ΕΕ για την εφαρμογή των συνθηκών είναι ο προϋπολογισμός. Παλαιότερα είχαμε τον ετήσιο προϋπολογισμό, αλλά για τέταρτη φορά πλέον έχουμε τους πολυετείς προϋπολογισμούς που συγκεντρώνουν εξαιρετικό πολιτικό ενδιαφέρον όταν αποφασίζονται, και στη συνέχεια, είναι φυσικό να επανερχόμαστε στους ετήσιους προϋπολογισμούς.
Ο προϋπολογισμός δίνει την ευκαιρία στο σύνολο των κατοίκων της ΕΕ να ωφελούνται με τον ίδιο τρόπο, αλλά στη θεωρία. Και τούτο, γιατί η πρακτική περικλείνει δυο στοιχεία που αντιστρατεύονται την ισότητα στις ευκαιρίες.
Το πρώτο στοιχείο είναι ότι οι κυβερνήσεις των κρατών μελών δεν έχουν ούτε την ίδια δυναμική, ούτε την ίδια επίγνωση, για να ωφελούνται οι πολίτες των κρατών τους με ίσο τρόπο. Οι λεγόμενοι δυνατοί προϋπολογισμοί της ΕΕ είναι αυτοί που εισφέρουν σημαντικά ποσά στον κεντρικό κορβανά, ενώ οι αδύναμοι προϋπολογισμοί ωφελούνται πολύ περισσότερο από αυτόν. Για τον λόγο αυτό και οι εκπρόσωποι που συγκεντρώνονται στις αίθουσες λήψης αποφάσεων δεν έχουν τα ίδια περιθώρια έκφρασης και αντιστοίχισης των προβλημάτων. Έτσι, φθάνουμε συχνά στο σημείο να διαβάζουμε στον τύπο ότι στον τομέα Χ δεν καταφέραμε να απορροφήσουμε το σύνολο των πόρων που μας είχαν παρασχεθεί ή ότι τα ποσοστά απορρόφησης μας είναι θαυμάσια και μπράβο, έτσι θα συνεχίσουμε. Αυτό συμβαίνει μόνο στα κράτη μέλη που είναι καθαρώς ωφελούμενα από τον κοινοτικό προϋπολογισμό. Διότι εξ ορισμού η άσκηση πολιτικής από τους ισχυρούς προϋπολογισμούς σημαίνει ότι δεν έχουν περιθώρια να μη μεγιστοποιούν τα οφέλη τους. Αυτό γίνεται σε βάρος των αδύναμων προϋπολογισμών και είναι καιρός να αλλάξει.
Το δεύτερο στοιχείο είναι ότι οι εισηγήσεις για τη λήψη αποφάσεων που γίνονται από την Κομισιόν, έχοντας τη δυναμική των ισχυρών και των λιγότερο ισχυρών μπορεί, και το έχουμε δει πολλές φορές, να οδηγούν σε αντίθετα αποτελέσματα, τόσο τις πολιτικές που εφαρμόζονται, όσο και να οδηγούν σε αντίθετα αποτελέσματα. Θλιβερό παράδειγμα προς αναφορά είναι το γεγονός που οδήγησε το σύνολο των αγροτών να βγουν δυναμικά στους δρόμους για να διεκδικήσουν αυτονόητα πράγματα, όπως τη βοήθεια της ΕΕ στο θέμα της τιθάσευσης της ενέργειας που καθηλώνει και μηδενίζει τις προσπάθειες παραγωγής αγροτικών προϊόντων, καθώς και τη σοβαρή έλλειψη πρώτων υλών για την παραγωγή λιπασμάτων, εξαιρετικά απαραίτητων για την αγροτική παραγωγή. Αν προσθέσουμε και τη λάθος λογική απελευθέρωσης των εισαγωγών από την Ουκρανία, που έπληξε καίρια τις συνορεύουσες χώρες μέλη της ΕΕ, γίνεται κατανοητό ότι η εφαρμογή των πολιτικών της ΕΕ είναι εξαιρετικά σοβαρό θέμα και πρέπει να γίνεται με σύνεση. Σε διαφορετική περίπτωση, έχουμε δυστυχώς το αποτέλεσμα σημαντικής αύξησης των νεόπτωχων Ευρωπαίων πολιτών με μηδενικό φως στο τούνελ για την ανάταση της ευρωπαϊκής κοινωνικής και οικονομικής προοπτικής.
Τα ανωτέρω δυο σημεία συγκλίνουν σε μια αδήριτη αναγκαιότητα, που είναι να αποκτήσουν όλοι οι Ευρωπαίοι ικανοποιητική γνώση του τι είναι ο κοινοτικός προϋπολογισμός, τι δυνατότητες προσφέρει και πώς πρέπει να εκμεταλλεύονται οι Ευρωπαίοι τις ευκαιρίες που τους δίνονται.
Στόχος λοιπόν του παρόντος σημειώματος είναι να δούμε περιληπτικά τι είναι ο κοινοτικός προϋπολογισμός και με ποιο τρόπο μπορούν να ωφεληθούν όλοι οι Έλληνες.
Η βασική αρχή του προϋπολογισμού της ΕΕ στηρίζεται στο ότι ο προϋπολογισμός της ΕΕ δεν είναι και δεν ήταν ποτέ δούναι και λαβείν. Αφορούσε πάντα τη συγκέντρωση πόρων, την από κοινού αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων και τη δημιουργία προστιθέμενης αξίας για την ΕΕ. Στόχος ήταν πάντα να βοηθήσουμε τους Ευρωπαίους να ζήσουν μια καλύτερη ζωή1. Αυτό όμως έρχεται σε αντίθεση με τη φτωχοποίηση περισσότερων Ευρωπαίων πολιτών την τελευταία περίοδο. Άρα πρέπει να πούμε ότι για την εξέλιξη αυτή υπεύθυνοι είναι από το ένα μέρος η Κομισιόν που προτείνει και από το άλλο μέρος οι συννομοθέτες που είναι το συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η λογική της συγγραφής του παρόντος συνδυάζεται με τις επερχόμενες ευρωεκλογές και τον τρόπο που πρέπει ο κάθε Ευρωπαίος να οδηγηθεί στην κάλπη. Για το λόγο αυτό στο επόμενο σημείωμά μας θα αναφερθούμε στις νέες προοπτικές που γεννά ο κοινοτικός προϋπολογισμός και πως μπορούν οι πολίτες της Ευρώπης να ωφελούνται από αυτόν. Στο μεταξύ για να διευκολυνθούν οι Έλληνες αναγνώστες, έχουμε αναφερθεί πολλές φορές στη σύνταξη κι κυκλοφορία ενός μοναδικού εργαλείου για το θέμα αυτό που είναι ο οδηγός προγραμμάτων της Ε.Ε. Πρόκειται για ένα απαραίτητο εργαλείο που είναι χρήσιμο στους ενδιαφερόμενους να μάθουν για να επενδύσουν.
