Οι επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης στον ξενοδοχειακό κλάδο της Κρήτης

Η ενεργειακή κρίση βάζει δύσκολα στους επιχειρηματίες που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με τον τουρισμό. Οι ανατιμήσεις και οι (δυνητικές) ελλείψεις σε προϊόντα και πρώτες ύλες θα μπορούσαν ν’ απειλήσουν με θρυμματισμό την εφοδιαστική – επισιτιστική αλυσίδα και μ’ εκτροχιασμό την ίδια την ελληνική οικονομία, απ’ τα ενδεχόμενα πλήγματα στην «ατμομηχανή» της.

Στο μεταξύ, οι ελλείψεις προσωπικού σε ξενοδοχειακές μονάδες της Κρήτης παραμένουν σοβαρές και αξιοσημείωτες, κι ενώ η σεζόν επισήμως – ανεπισήμως έχει ξεκινήσει. Το πρώτο μεγάλο κύμα επισκεπτών το αναμένουμε από το πρώτο δεκαπενθήμερο του Απρίλη και μετά. Με τις μέχρι τώρα ενδείξεις, η φετινή χρονιά, παρά τους παγκόσμιους τριγμούς του πολέμου, προδιαγράφεται θετική ως προς τις αφίξεις, πλησιάζοντας τα προ covid επίπεδα του 2019. Οι παράγοντες του χώρου παραμένουν συγκρατημένα αισιόδοξοι, διατηρώντας συνάμα τις επιφυλάξεις τους, Οι απώλειες από τις αγορές της Ρωσίας και της Ουκρανίας δεν γίνεται να προσπεραστούν εύκολα, μπορούν να καλυφθούν όμως από χώρες της βόρειας Ευρώπης απ’ όπου το ενδιαφέρον για διακοπές στην πατρίδα μας παραμένει πολύ υψηλό.

Το υψηλότατο ενεργειακό κόστος, με τις «τεράστιες αυξήσεις» που έχει επιφέρει «σε πάρα πολλά τρόφιμα», θα επηρεάσει αρνητικά «τα οικονομικά αποτελέσματα των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων», είναι η άποψη που διατύπωσε στα «Ρ.Ν.» ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Διευθυντών Ξενοδοχείων Γιώργος Πελεκανάκης. Σύμφωνα με τον ίδιο οι μεγαλύτερες αυξήσεις παρατηρούνται στα κατεψυγμένα είδη, στα άλευρα, στη ζάχαρη και στο ηλιέλαιο. «Μακάρι να παραμείνει το πρόβλημα μόνο στην τιμή και να μην έχουμε θέμα και με την έλλειψη αυτών των προϊόντων, ειδικά από τον Ιούλιο και μετά» σχολίασε, διαβεβαιώνοντας πως «προς το παρόν δεν έχει τεθεί ζήτημα επάρκειας αυτών των ειδών».

Ο πρόεδρος του συλλόγου ξενοδόχων Ρεθύμνου Μανόλης Τσακαλάκης μάς περιέγραψε τις οικονομικές συνθήκες που επικρατούν: «Κλείνουμε υπερ-δεκαοκτάμηνα συμβόλαια. Πέρυσι το Μάιο, κλειδώσαμε τιμές με όλα τα πρακτορεία και υπογράψαμε τα συμβόλαια τα οποία ισχύουν μέχρι 31 Οκτωβρίου εφέτος. Αντιλαμβάνεστε ότι αυτή τη στιγμή, με αιχμή του δόρατος το ενεργειακό έχουν υπερδιπλασιαστεί τα τιμολόγια της ΔΕΗ. Αυτό έχει συμπαρασύρει τα πάντα προς τα πάνω την τροφική αλυσίδα, τις υπηρεσίες, τις μεταφορές κ.λπ. Το κόστος λειτουργίας των ξενοδοχείων, ανά μονάδα, έχει αυξηθεί κατά 35 -38% και αναμένεται να ανέβει κι άλλο. Αναμένουμε, παρότι το απευχόμαστε, να υπάρχουν ελλείψεις στην τροφική αλυσίδα. Όπως αυτή τη στιγμή μπήκε πλαφόν από μεγάλες εταιρείες στο ηλιέλαιο και στα άλευρα, φοβάμαι μην μπει και στα υπόλοιπα. Τα ξενοδοχεία εφέτος θα μπουν μέσα. Δεν βγάζουμε κέρδη της τάξεως του 35-40% για να καλύψουμε το αυξημένο κόστος».

Ο επικεφαλής των ξενοδόχων του Ρεθύμνου τόνισε ότι «Χτίζουμε αντοχές για να πάμε στην επόμενη μέρα», ζητώντας την κυβερνητική συνδρομή: «Αν δεν μας βοηθήσει το κράτος, θα πάει χαράμι κι αυτή η βοήθεια που έδωσε τα δύο προηγούμενα χρόνια, που ομολογουμένως ήταν δυνατή. Κράτησε όλες τις επιχειρήσεις εν ζωή. Αν η επόμενη μέρα δεν μας βρει με ανοικτές επιχειρήσεις που θα έχουν θέσεις εργασίας, χάθηκε η οικονομία. Κι ως γνωστόν, η οικονομίας μας εξαρτάται κατά πολύ από τον τουρισμό· και δεν εννοώ τα ξενοδοχεία μόνο. Ο τουρισμός πλήττεται παραπάνω, άρα θέλει μία μικρή βοήθεια. Εφόσον λένε ότι είναι η ατμομηχανή της οικονομίας μας, ας το αποδείξουν με τα έργα τους».

Η επιμήκυνση της αποπληρωμής δανείων, η επιμήκυνση («κατά ένα εξάμηνο τουλάχιστον») της αποπληρωμής της επιστρεπτέας, και η μείωση του ΦΠΑ («να ξαναγίνει όπως ήταν επί κυβερνήσεως Σαμαρά»), είναι κάποιες απ’ τις βασικές αξιώσεις των ξενοδόχων, τις οποίες πρόταξε ο κ. Τσακαλάκης.

Οι ελλείψεις προσωπικού σε ειδικότητες και αριθμούς

Την ίδια στιγμή, δυσεπίλυτος γρίφος παραμένει για αρκετούς ξενοδόχους η στελέχωση των μονάδων τους. «Η κατάσταση έχει βελτιωθεί πολύ λίγο. Απ’ τα 5.000 άτομα που ζητούσαμε πριν από περίπου ένα μήνα, τώρα ψάχνουμε στο σύνολο γύρω στις 3.000, αριθμός ο οποίος δυστυχώς όσο περνάει ο καιρός, όσο στενεύουν τα χρονικά περιθώρια, δεν μπορεί να καλυφθεί. Μιλάμε για όλες τις ειδικότητες: καμαριέρες, μάγειρες, σερβιτόρους, υπαλλήλους υποδοχής» επισημαίνει ο κ. Πελεκανάκης. «Ψαχνόμαστε τώρα, είτε μέσω ιδιωτικών εταιρειών που υπάρχουν και προμηθεύουν προσωπικό από Αθήνα – Θεσσαλονίκη, να μπορέσουμε να προσελκύσουμε κόσμο. Είμαστε ήδη σε επαφές με την πρεσβεία της Ουκρανίας, για να μπορέσουμε αν υπάρχει ενδιαφέρον από πρόσφυγες οι οποίοι θα έρθουν: Κι αυτοί να μπορέσουν να εργαστούν, και εμείς να μπορέσουμε να επανδρώσουμε τα ξενοδοχεία μας με εργατικό δυναμικό».

Ο πρόεδρος του Παγκρήτιου Συλλόγου Διευθυντών Ξενοδοχείων Γιώργος Σφακιανάκης πρόσθεσε: «Είναι καλύτερα τα πράγματα σε σχέση με το προηγούμενο διάστημα, αλλά υπάρχουν ακόμα αρκετά κενά. Έχουμε καλύψει αρκετές θέσεις από αυτές που είχαμε ανοικτές, όμως εξακολουθούν αρκετά ξενοδοχεία να ψάχνουν προσωπικό. Οι ειδικότητες που έχουν έλλειψη είναι οι καμαριέρες, κουζίνα και εστιατόριο (σέρβις)».

Παρόμοια εικόνα έχει και ο κ. Τσακαλάκης: «Έχει βελτιωθεί λιγάκι η κατάσταση. Ας ελπίσουμε ότι θα ξεκινήσει ομαλά η σεζόν. Ελλείψεις υπάρχουν σε όλα τα τμήματα – ο πολύς κόσμος δουλεύει στην καθαριότητα και στο σέρβις». Όπως ανέφερε, το πρόγραμμα Συν-Εργασία ανανεώθηκε για άλλους δύο μήνες, Απρίλιο και Μάιο. Ωστόσο, διαπιστώνει ότι «Δεν υπάρχει ενδιαφέρον από τους ντόπιος, ειδικά τους πιο νεαρούς», με αποτέλεσμα να γίνεται στροφή σε αλλοδαπούς: «Είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε εισαγωγή εργαζομένων όπως συμβαίνει και σε άλλες χώρες». Εν πολλοίς αποδίδει το πρόβλημα στο ότι «Ο κόσμος με το να ζει δυο χρόνια με επιδόματα, καλόμαθε».

Όπως υποστήριξε, «Κάναμε αυξήσεις από 10% και πάνω για να βρούμε προσωπικό. Υπάρχουν άνθρωποι που πήραν 20% παραπάνω και πληρώνονται με μισθό υπαλλήλου τραπέζης. Κι όμως, έχουμε έλλειψη σε ανθρώπους που προορίζονται για στελέχη, για επιτελικές θέσεις, με τα χρόνια. Αυτό δεν υπήρχε παλιά, όταν οι εργαζόμενοι έβλεπαν τη δουλειά σαν δική τους. Πρέπει να έχεις και αγάπη σε αυτό που κάνεις».

Η εκπαίδευση και τα υγειονομικά πρωτόκολλα

Τα υγειονομικά πρωτόκολλα έχουν ελάχιστες διαφορές σε σχέση με πέρυσι: Καταργήθηκε η υποχρεωτική χρήση γαντιών στο μπουφέ, μίκρυνε η απόσταση στις ξαπλώστρες και τις παραλίες, από τα 2 μέτρα στο 1,5 μέτρο. Από τον Ιούνιο και μετά, οι ξενοδόχοι περιμένουν περαιτέρω χαλάρωση στους περιορισμούς.

Τα βασικά πάντως μέτρα ισχύουν κανονικότατα, όπως οι μάσκες στους κοινόχρηστους χώρους κι όπου υπάρχει συνωστισμός, αλλά και η τήρηση των κανόνων υγιεινής και καθαριότητας.

Εκπαίδευση των εργαζομένων θα γίνει, αλλά «σε άλλη μορφή» μας ενημέρωσε ο κ. Σφακιανάκης. «Η Περιφέρεια θα ετοιμάσει κάποιο πρόγραμμα, πάλι. Δεν έχει ανακοινωθεί επίσημα για να καλυφθεί αυτή η ανάγκη. Αλλά εκπαίδευση θα γίνει».

Ξενοδοχεία covid θα λειτουργήσουν κι εφέτος. «Απ’ ό,τι φαίνεται το επιδημιολογικό κομμάτι δεν επηρεάζει πλέον τόσο. Ο κόσμος το έχει αποδεχθεί ότι υπάρχουν κάποια μέτρα. Θέλει να ταξιδέψει, θεωρεί ότι δεν είναι πλέον τόσο επικίνδυνο όσο ήταν πριν που δεν είχαν βγει τα εμβόλια. Όποιος θέλει να πάει διακοπές, δεν θα τις ακυρώσεις για αυτό το λόγο» παρατήρησε ο πρόεδρος του Παγκρήτιου Συλλόγου Διευθυντών Ξενοδοχείων.

Κίνηση: Κοντά στα επίπεδα του 2019, μεγάλη ζήτηση από τη βόρεια Ευρώπη

Οι πρώτοι οιωνοί για την τουριστική περίοδο που έχουμε μπροστά μας είναι θετικοί. «Πιστεύουμε ότι ίσως πλησιάσουμε το 2019 πάντα με τον παράγοντα ότι δεν θα έχουμε κάτι το ανέλπιστο. Θα είμαστε κοντά στο 2019» εκτιμά ο κ. Πελεκανάκης. «Ξεκινήσαμε επισήμως από το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, με πτήσεις τσάρτερ στο Ηράκλειο και στα Χανιά. Νομίζω ότι σταδιακά από εδώ και πέρα, κάθε μέρα που περνάει, θα ανοίγουν όλο και περισσότερα ξενοδοχεία» σημείωσε.

«Ξεκίνησαν κάποιες λίγες πτήσεις από τις 28 του μήνα. Οκτώ του μήνα θα έχουμε μία λίγο μεγαλύτερη κίνηση. Αλλά το κανονικό κύμα ξεκινάει στις 14 Απριλίου, κοντά στο Πάσχα των Καθολικών που είναι 17 του μήνα, και εκεί γύρω στο ελληνικό Πάσχα που είναι στο τέλος του μήνα, όπου τότε θ’ ανοίξουν και τα πιο πολλά ξενοδοχεία. Μέχρι τις 15 Απριλίου θα έχει ανοίξει το 30-35% των ξενοδοχείων» μας πληροφόρησε ο κ. Σφακιανάκης.

Τα μηνύματα μέχρι στιγμής είναι καλά. «Οι κρατήσεις έχουν μία κάμψη λόγω των συνθηκών, αλλά εξακολουθεί να υπάρχει ενδιαφέρον. Σίγουρα η απώλεια από τη ρωσική και την ουκρανική αγορά θα είναι αισθητή» παραδέχθηκε ο κ. Σφακιανάκης. «Αυτές οι  αγορές δεν θα λειτουργήσουν καθόλου. Από εκεί και πέρα, οι εξελίξεις από τον πόλεμο θα επηρεάσουν κι άλλο την κατάσταση. Πάντως, υπάρχει αρκετό ενδιαφέρον ακόμα».

Αριθμητικά, οι απώλειες σε ταξιδιώτες από τη ρωσική και την ουκρανική αγορά θα είναι κοντά στο μισό εκατομμύριο – περίπου 500.000 είχαν έρθει το 2019.

«Αν επεκταθεί ο πόλεμος, θα δημιουργηθεί σοβαρό πρόβλημα» είναι ο μεγαλύτερη εκπεφρασμένη ανησυχία του κ. Πελεκανάκη. «Προς το παρόν, σίγουρα η απουσία των Ρώσων και των Ουκρανών θα είναι ένα πλήγμα. Αλλά παρ’ αυτά, η μεγάλη ζήτηση που υπάρχει από τη Μεγάλη Βρετανία, τη Γερμανία και τη Γαλλία θα καλύψει το κενό αυτό. Θα ισοσκελιστεί η κατάσταση» δήλωσε κλείνοντας.