«Όλα ‘ναι φάδια τση κοιλιάς… Μα το ψωμί στιμόνι!»
Πήραμε και εμείς, το ΚΗΦΗ Δήμου Μυλοποτάμου, μέρος στη μεγάλη «Γιορτή τοποδιατροφής και κυκλικής οικονομίας» που έγινε την Τετάρτη 12 Ιουλίου στα Αγγελιανά Μυλοποτάμου.
Μέρες τώρα προετοιμαζόμαστε. Το θέμα μας ήταν το «σιτάρι ως βασικό είδος διατροφής» από αρχαιοτάτων χρόνων.
Βρήκαμε «χειρόμυλους» για το βιωματικό εργαστήρι με τα παιδιά. Φτιάξαμε ψωμί, φτιάξαμε παξιμάδι και μετά από συζήτηση αποφασίστηκε το φαγητό που θα φτιάξουμε και ήταν: α) «Γαλόχοντρος» και β) «Χοχλιούς με το χόντρο».
Εκτός από το μαγείρεμα και το βιωματικό εργαστήρι με τους χειρόμυλους, όπου θα είχαν τα παιδάκια την ευκαιρία αλλά και οι νεότεροι να έρθουν σε επαφή με ένα εργαλείο της λίθινης εποχής που μεγάλωσε γενιές και γενιές (χρησιμοποιήθηκε μέχρι πρότινος δηλ. έως και τα τέλη του περασμένου αιώνα), οι καταπληκτικές ηλικιωμένες μας, αυτές που «έστυβαν το λίγο και έβγαζαν πολύ» στα πέτρινα χρόνια που έπρεπε με ότι εύρισκαν να ταΐζουν τη φαμίλια τους, θα παρουσίαζαν και απλές μεθόδους μεταποίησης των αγροτικών προϊόντων.
Θα έδειχναν δηλαδή στους νεότερους πως συντηρούσαν τα τρόφιμα παλιά. Τότε που δεν είχαν ψυγεία, καταψύκτες και όλα αυτά που μας διευκολύνουν τη ζωή σήμερα αλλά που συγχρόνως την κάνουν δύσκολη πολλές φορές.
Όλα ήταν έτοιμα για τη μεγάλη γιορτή «τοποδιατροφής και κυκλικής οικονομίας». Συνεπέστατοι ήρθαν οι ηλικιωμένοι μας την ώρα που είχαμε πει και έβαλαν μπροστά να δημιουργήσουν όπως μόνο αυτοί γνωρίζουν.
Πρώτα έβαλαν μπροστά για τον «γαλόχοντρο». Τον έβρασαν μέχρι που «έδεσε» και ήτανε έτοιμος. Τον άφησαν να κρυώσει λίγο πριν το βάλουν στα πιάτα.
Στη συνέχεια έβαλαν μπροστά το επόμενο φαγητό: «Χόντρο με χοχλιούς». Τους χοχλιούς τους είχαν ετοιμάσει από το σπίτι τους η κ. Χρυσούλα, η κ. Σοφία, η κ. Βαγγελιώ, και τους είχαν φέρει έτοιμους. Έβαλαν λοιπόν το χόντρο να ψηθεί και μετά πρόσθεσαν τους χοχλιούς, πήρε 2-3 βράσεις και το κατέβασαν από την φωτιά, το αφήσανε να «καταστέσει» και το ομορφοσερβίρανε.
Περιττό να σας πω ότι ο γαλόχοντρος εξαφανίστηκε πριν προλάβουν να τον σερβίρουν κανονικά, ενώ οι χοχλιοί με το χόντρο έτυχαν μεγάλης προτίμησης από τους φανατικούς του είδους και όχι μόνο…
Ενώ συνέβαιναν όλα αυτά με τα φαγητά, παραδίπλα η κ. Μαρία με την κ. Σοφία έκαναν «μπουρλιασταρές» με τις μπάμιες και τα φασολάκια και εξηγούσαν… τα της μεταποίησης των τροφίμων στους νεότερους
.
«Τα ξεραίναμε στο σκιανιό παιδί μου, κι ύστερα τα βάζαμε σε υφασμάτινο σακουλάκι και τα φυλάγαμε για το χειμώνα», απαντούσαν με προθυμία στις ερωτήσεις των νεοτέρων…
Τα παιδάκια άλεθαν το σιτάρι στους χειρόμυλους ενθουσιασμένα. «Έκανες εσύ, άφησε με να κάνω κι εγώ τώρα» άκουγες να λένε. Όλο το βράδυ το ενδιαφέρον τους ήταν αυξανόμενο και οι ερωτήσεις πολλές, παρά πολλές:
«Τι το κάνουν αυτό που βγαίνει από το μύλο;»
«Μόνο σιτάρι άλεθαν;»
«Κάθε πότε άλεθαν;»
«Είχαν όλοι μύλους»
«Τι τους έκαναν και δεν έχουν τώρα στα σπίτια τους οι άνθρωποι μύλους;»
«Μπορώ να το πάρω αυτό που άλεσα;» μου είπε ένα κοριτσάκι, «φυσικά μπορείς» απάντησα, «ωραία θα φτιάξω ένα ψωμί και θα σας φωνάξω να σας κεράσω» είπε με ενθουσιασμό.
Ήταν ένα υπέροχο βιωματικό εργαστήρι! Νομίζω δεν θα το ξεχάσουν ποτέ τα παιδιά, αρκεί να τους το υπενθυμίζουμε πότε-πότε, σε ανάλογες εκδηλώσεις.
Ήταν μια υπέροχη βραδιά με γεύσεις και μυρωδιές από το παρελθόν που ξαναθυμήθηκαν οι μεγαλύτεροι και κοινώνησαν οι νεότεροι.
Ήταν ένα «πολιτιστικό αντάμωμα» των χωριών του Κάτω Μυλοποτάμου.
Δόθηκε η ευκαιρία στα νέα παιδιά των συλλόγων να ψάξουν και να βρούνε παλιές συνταγές, σχεδόν ξεχασμένες και να τις φτιάξουν στην πλατεία των Αγγελιανών:
- «Πατάτες γιαχνί και ξυνόχοντρο» ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ελεύθερνας.
- «Μαγγίρι» ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μελιδονίου.
- «Χοιρινό με μπαρμπουνοφάσουλα» ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αγγελιανών.
- «Βλήτα με χοχλιούς» ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μαργαριτών.
- «Γίγαντες με χοιρινά ποδαράκια στο φούρνο» ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αλφάς.
- «Κοιλιά με ρεβίθια» ο Πολιτιστικός Σύλλογος Δαμαβόλου.
- «Αρνί τσιγαριστό» ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αγιάς.
- «Κίτρο γλυκό» ο Πολιτιστικός Σύλλογος Γαράζου.
Ήταν μια εξαιρετική ιδέα που είχε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αγγελιανών που μας φιλοξένησε, με χρηματοδότηση της Περιφέρειας Κρήτης, για το πρόγραμμα «Κρητικός Διατροφικός Πολιτισμός».
Ευχαριστούμε για την συνεργασία: Aris, Olga, Ειρήνη, Αρετή.
Ευχαριστώ τις συναδέλφισσες μου Mαρία και Βίκυ, που κάθισαν μέχρι αργά το βράδυ, πέρα από ωράρια και υποχρεωτικότητες, υποστηρίζοντας και βοηθώντας τους ανθρώπους μας.
Ευχαριστώ τη Χαρά και τον κ. Κώστα, που μου εμπιστεύτηκαν τους χειρόμυλούς τους.
Τέλος ευχαριστώ τους αειθαλείς ηλικιωμένους μας που είναι πάντα έτοιμοι για ότι τους ζητηθεί. Που έφτιαξαν το καλύτερο φαγητό της βραδιάς, γιατί «ήταν από καρδιάς»!
Και του χρόνου με υγεία να ξαναγίνει η δράση. Οι άνθρωποί μας να είναι καλά, να πρωταγωνιστήσουν ξανά και να πάρουν μέρος όλοι οι Πολιτιστικοί Σύλλογοι του Μυλοποτάμου.
Η υπεύθυνη του ΚΗΦΗ Δ. Μυλοποτάμου
Εμμανουέλα Μαθιουδάκη
