Ο Παρασκευάς Γ. Συριανόγλου, Μικρασιάτης δεύτερης γενιάς, τιμά όσο λίγοι την καταγωγή του, συγγράφοντας και δραστηριοποιούμενος στον τόπο μας σχεδόν αποκλειστικά στον χώρο αυτόν του Μικρασιατικού ελληνισμού, με έμφαση, πάντα, στη ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Νέα Φώκαια τής Μικράς Ασίας. Έτσι, κάνοντας μια σύντομη αναδρομή στα κυριότερα έργα του, το 1998 μάς παρουσίασε τα λαογραφικά τής Μ. Ασίας (Π. και Ν. Φώκαιας) με το βιβλίο του «Θεμέλια τού πολιτισμού μας», το 2003 έδωσε νέα έμφαση στα λαογραφικά τής Νέας Φώκαιας με το βιβλίο του «Λαϊκός Πολιτισμός, Λαογραφικά Νέας Φώκαιας Μ. Ασίας» και συνεχίζει το 2006 με τη μυθιστορία «Όσα δεν έγραψε η ιστορία- Νέα Φώκαια Μικράς Ασίας», το 1010 με το θεατρικό «Η Δύση της Ανατολής», το 2014 με το μυθιστόρημά του «Μια αγάπη δυο θεοί» και σήμερα με ένα νέο εκπληκτικό μυθιστόρημα, με τον αινιγματικό αλλά και πρωτότυπο τίτλο «Θέλω μόνο τ’ όνομά σου».
Ο Παρασκευάς Συριανόγλου συχνά έχει τον τρόπο του να διδάσκει την Ιστορία, και μάλιστα αυτήν της αγαπημένης του Μικρασίας, με έναν τρόπο ευχάριστο και εποικοδομητικό. μέσα, δηλαδή, από συγκλονιστικές μυθιστορίες, στις οποίες οι πρωταγωνιστές δεν είναι πλάσματα της φαντασίας του, αλλά πρόσωπα αληθινά, υπαρκτά, που έζησαν στο πετσί τους τα περιγραφόμενα, κάθε φορά, γεγονότα. Έτσι και το παρουσιαζόμενο σήμερα βιβλίο του, με τον εντυπωσιακό τίτλο «Ήθελα μόνο τ’ όνομά σου», αφορά σε μια παρόμοια δυναμερή διήγηση γύρω από τις αλησμόνητες πατρίδες, με αληθινά πέρα ως πέρα τα καταγραφόμενα γεγονότα, τα οποία ο συγγραφέας μεταφέρει όπως ακριβώς του τα διηγήθηκε ο Γιώργος, ο εγγονός του πρωταγωνιστή αυτού του βιβλίου Γιωργή Καλαβρυτινού, που του εμπιστεύτηκε την ιστορία του παππού του.
Ο Γιωργής Καλαβρυτινός έφυγε από το Βραχώρι, της Τριχωνίδος, έφτασε και πολέμησε στην περίφημη Μάχη του Σκρά, τον Μάη του 1918, μια από τις σημαντικότερες και πλέον νικηφόρες μάχες του ελληνικού στρατού στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και νικητής πλέον συνέχισε την πατριωτική του δράση, κινούμενος από τον ακαταπόνητο οίστρο της αγάπης του για την πατρίδα και φτάνοντας στην όμορφη και μαρτυρική Σμύρνη, στη Μικρά Ασία. Εκεί, πρωτάρης, έζησε έναν ορμητικό και παράφορο έρωτα δίπλα στην αγαπημένη του Αρετή, μια χαρισματική και πανέμορφη Σμυρνιοπούλα. Αντίκρυσε, όμως, κατάματα και τον Χάρο, που δεν τόλμησε, πάντως, να τον αγγίξει, όταν, βιώνοντας τη μεγάλη εκείνη μικρασιατική καταστροφή και άγρια κυνηγημένος βρέθηκε στον Πειραιά, όπου μάταια περίμενε τον ερχομό και της αγαπημένης του. Η αλήθεια, τελικά, που περίμενε και τους δύο τραγικούς ήρωες έφτασε πολύ αργά, καθυστερημένη και οδυνηρή στον τόπο του Γιώργη, στο Βραχώρι της Τριχωνίδος, όταν πια το κόκκινο τριαντάφυλλο της καρδιάς τους είχε ολότελα και για τους δύο μαραθεί. Και το διήγημα κλείνει έτσι πικρά και τραγικά για τους ήρωές μας, όπως πικρά και τραγικά ήταν και τα γεγονότα που καταμέτρησαν στη ζωή τους, χωρίς το αναμενόμενο στις διηγήσεις του είδους αυτού happy end, παραμένοντας και οι δυο τους πληγωμένοι και βαθιά βουτηγμένοι και αλύτρωτοι στο πιο οδυνηρό σκοτάδι της ψυχής τους και ανήμποροι να πράξουν διαφορετικά και να δώσουν μιαν άλλη τροπή και διάσταση στην απελπισία και στα μεγάλα αδιέξοδα που η ζωή, δίχως οίκτο, τους είχε συσσωρεύσει εμπρός τους.
Ο συγγραφέας στο μυθιστόρημά του, παράλληλα με την ερωτική των ηρώων του ιστορία, παρακολουθεί και την ιστορία των Ελλήνων τής Σμύρνης στα τελευταία πριν από τον μεγάλο ξεριζωμό χρόνια, φτάνοντας την εξιστόρησή του μέχρι και την επιστροφή των ηρώων του- Γιώργη και Αρετής Βασιλειάδου- μέσα από μύριες κακουχίες και βασανισμούς, στην νέα τους πατρίδα, την Ελλάδα. Αναπλάθει μνήμες και καταστάσεις, σκιαγραφεί μορφές, κάνει θαυμάσιες φωτογραφικές περιγραφές και ζωγραφικές απεικονίσεις τόπων και γεγονότων, που σε κάνουν να βιώνεις και να ζεις άμεσα το κλίμα των δίσεκτων και δυσβάστακτων εκείνων χρόνων. Παρουσιάζει ρεαλιστικά το στημένο σκηνικό των «συμμάχων», που όφειλαν, κατά τη διαταγή, να τηρήσουν απόλυτη ουδετερότητα και δεν δίστασαν να θυσιάσουν έναν ολόκληρο λαό, με έναν βαρύτατο και σπουδαίο πίσω του πολιτισμό και να τον παραδώσουν, μαζί με τον επίσκοπό του, τον αξιοθρήνητο Σμύρνης Χρυσόστομο, σ’ ένα ανελέητο και φρικιαστικό μαρτύριο. Και όλες αυτές τις φρικαλεότητες οι σύμμαχοι, ψυχροί θεατές, να τις παρακολουθούν μακρόθεν, απαθείς και ατάραχοι πάνω από τα πλεούμενά τους!
Η όλη ιστορία, η πολιτική και στρατιωτική πραγματικότητα της μελανής εκείνης εποχής, εξελίσσεται αργά, πραγματικά σαν παραμύθι, χάρη στη δυναμική και ικανή λογοτεχνική γραφίδα τού συγγραφέα της Παρασκευά Γ. Συριανόγλου, σε μια γλώσσα κομψότατη και ευρηματική, με πλούσιο το σμυρνιώτικο ιδίωμα και άφθονα στοιχεία θεατρικής οικονομίας, εξασφαλίζοντας σε κάθε περίπτωση την ενότητα και το απόλυτο ενδιαφέρον της υπόθεσης. Μέσα από ένα πολυδαίδαλο σχήμα συναρπαστικής και καθηλωτικής αγωνίας και πολλών αλυσιδωτών εκπλήξεων και αιφνιδιασμών, προοδευτικά και μέσα από μιαν εκπληκτική διαδρομή ενθυμήσεων και συγκλονιστικών επεισοδίων και καταστάσεων, η ηρωίδα τού έργου, η Αρετή, η όμορφη κι ευγενική Σμυρνιώτισσα Ρωμιοπούλα, διαγράφει όλη τη δραματική περιπέτεια της ζωής της. Το ενδιαφέρον του θεατή σε όλη την έκταση του έργου διατηρείται αμείωτο και επιτυγχάνονται, θεωρούμε, απόλυτα οι στόχοι του λογοτέχνη.
Συγχαίρουμε κι ευχαριστούμε θερμά τον φίλο συμπολίτη συγγραφέα κ. Παρασκευά Γ. Συριανόγλου. Είναι άξιος τού «δικαίου επαίνου» αλλά και τής αγάπης όλων μας και γι’ αυτό το νέο πόνημά του, που αποτελεί μια περισπούδαστη, πράγματι, και κεφαλαιώδους σημασίας μελέτη για τον μικρασιατικό ελληνισμό.
www.ret-anadromes.blogspot.com
* Ο Κωστής Ηλ. Παπαδάκης είναι φιλόλογος – θεολόγος
