Tου ΤΑΣΟΥ ΤΡΙΠΟΔΙΑΝΑΚΗ*
Η Σπατάλη των τροφίμων είναι μια τεράστια υπόθεση την σημερινή εποχή, που αφορά όλους μας. Δυστυχώς όμως τα τελευταία πενήντα χρόνια της ζωής μας , από την δυσκολία εξασφάλισης της καθημερινής διατροφής, περάσαμε σε μια περίοδο μεγάλης σπατάλης τροφίμων σε παγκόσμιο επίπεδο που προσεγγίζει το 1/3 της παραγόμενης ποσότητας τροφίμων, η οποία απορρίπτεται και αναλογικά αντιστοιχεί σε 1,3 δισεκατομμύρια τόνους.
Ο κάθε ένας από μας γνωρίζει ότι αυτό πρέπει να αλλάξει, διότι δεν είναι μόνο ηθικό και οικονομικό ζήτημα, αλλά έχει σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον
Η ανεξέλεγκτη κατανάλωση και σπατάλη τροφίμων, αφενός δεν λύνει το επισιτιστικό πρόβλημα του ανθρώπου σε παγκόσμια κλίμακα, αφετέρου οδηγεί σε περιορισμό των φυσικών πόρων, καταστροφή του περιβάλλοντος και κατ επέκταση σε σημαντική υποβάθμιση του πλανήτη, αφού αντιστοιχούν σε 252 εκατομμύρια τόνων ισοδυνάμου διοξειδίου του άνθρακα CO2 ή περίπου στο 16% των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, όπως προκύπτει από το σύστημα τροφίμων της ΕΕ.
Συγκεκριμένα τα τρόφιμα που πετάμε στις χωματερές, μαζί με άλλα μέσα έχουν ως αποτέλεσμα την παραγωγή αερίων του θερμοκηπίου,που βοηθούν την αύξηση της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος
Ακόμη η καταστροφή του περιβάλλοντος συμπληρώνεται με τη μείωση των δασικών εκτάσεων που συμβάλλουν στην υγιεινή του ατμοσφαιρικού αέρα και της ζωής του ανθρώπου, με κύριο σκοπό την αύξηση των νέων οικονομικότερων καλλιεργειών, όπως για παράδειγμα την αύξηση των καλλιεργειών των κοκκοφοινίκων προκειμένου να αυξηθεί η κατανάλωση του φοινικέλαιου.
Επίσης μειώνονται τα αποθέματα του υγρού στοιχείου, του νερού στα εδάφη με τα γνωστά αποτελέσματα της ξήρανσης και στη συνέχεια της κλιματικής αλλαγής που τις συνέπειες της ζούμε σήμερα με τα γνωστά αποτελέσματα
Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης περίπου 88 εκατομμύρια τόνοι απορρίπτονται ετησίως με το συνολικό κόστος να εκτιμάται στα 143 δισεκατομμύρια ευρώ, γεγονός που επηρεάζει τόσο του καταναλωτές και τα καταστήματα τροφίμων, όσο και τους παραγωγούς.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεσμευτεί να μειώσει κατά το ήμισυ της κατά κεφαλή σπατάλης τροφίμων σε επίπεδο λιανικής και καταναλωτή έως το 2030. Μάλιστα έχει εκπονήσει ειδικό σχέδιο δράσης για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων σε ολόκληρη την ΕΕ.
Τι προτείνεται να ακολουθήσουμε για την πρόληψη
– Συνολικά
Ένα μεγάλο ερώτημα που προβάλλει είναι πως μπορεί να αποφύγουμε τη σπατάλη τροφίμων σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στον χώρα μας, διότι το 10% περίπου του συνόλου των τροφίμων που παρέχονται στο λιανικό εμπόριο,στα εστιατόρια στις υπηρεσίες εστίασης(ταβέρνες,εστιατόρια,κυλικεία, νοσοκομεία, κ.λ.π) και στα νοικοκυριά, καταλήγει στα σκουπίδια, τη στιγμή που περίπου 30 εκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα για ένα ποιοτικό γεύμα (μεταξύ άλλων κρέας, κοτόπουλο, ψάρι), κάθε δεύτερη ημέρα
Τα αποτελέσματα της πρώτης παρακολούθησης σε επίπεδο ΕΕ των επιπέδων αποβλήτων, που πραγματοποιήθηκε το 2020, θα χρησιμεύσουν ως βάση αναφοράς για την αξιολόγηση της προόδου.
Έως το τέλος του 2027 θα πραγματοποιηθεί επίσημη επανεξέταση της προόδου που σημειώθηκε από τα κράτη μέλη, καθώς και της δυνατότητας διόρθωσης της πορείας, εάν τα στοιχεία δείχνουν ότι η ΕΕ μπορεί να συμβάλλει ακόμη περισσότερο στη παγκόσμια φιλοδοξία
– Ατομικά
- Μείωση του κόστους σε πολλούς τομείς
Ένα καλό μέτρο είναι η μείωση του κόστους ημερήσιας αγοράς τροφίμων, με αποτέλεσμα τον περιορισμό της κατανάλωσης και φυσικά έτσι συμπίπτει η κατανάλωση με αυτό που αγοράζουμε. Δυστυχώς όμως μεγάλη σπατάλη γίνεται στις κατοικίες διακοπών από τους επισκέπτες που αγοράζουν περισσότερο φαγητό από ότι τρώνε καθημερινά. Προς τούτο θα πρέπει ο ιδιοκτήτης ή ο οικοδεσπότης του καταλύματος καλείται να αντιμετωπίσει το θέμα της σπατάλης τροφίμων, κάνοντας ειδική συμφωνία με τους επισκέπτες.
- Μείωση του αποτυπώματος άνθρακα
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω οι χωματερές που απορρίπτονται τα τρόφιμα, αποσυντίθενται και παράγονται τα αέρια του θερμοκηπίου, όπως είναι το μεθάνιο. Το μεθάνιο συμβάλλει 21 φορές περισσότερο στην υπερθέρμανση του πλανήτη από το διοξείδιο του άνθρακα. Επομένως οι χώροι υγειονομικής ταφής είναι από τους βασικούς παράγοντες που συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή.
Η αποτέφρωση απορριμάτων είναι λιγότερο επιβλαβής από την υγειονομική ταφή.
Η συνολική μείωση των απορριμάτων είναι ακόμη πιο σημαντική.
- Ανακύκλωση
Ένας σημαντικός παράγοντας που οδηγεί στην καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος είναι τα υλικά συσκευασιών των τροφίμων. Τέτοια είναι οι πλαστικές συσκευασίες, τα διάφορα πλαστικά ή μεταλλικά δοχεία συσκευασίας τροφίμων κ.λ.π, γενικά αυτά που δεν αλλοιώνονται εύκολα.
Θα πρέπει τα υλικά αυτά να διαχωρίζονται και να μεταφέρονται σε χώρους ανακύκλωσης προς επεξεργασία, παράγοντας νέα προϊόντα.
- Κομποστοποίηση
Η κομποστοποίηση είναι μια μορφή ανακύκλωσης των υπολειμμάτων τροφίμων, κατά την οποία διασπώνται τα οργανικά μέρη των και παράγεται λίπασμα ωφέλιμο για καλλιέργειες.
- Χρήση δωρεών
Εάν τα τρόφιμα που απομένουν, είναι σε άριστη κατάσταση και δεν επιθυμούμε να τα καταναλώσουμε, μπορούμε να τα διαθέσουμε σε διάφορους φιλανθρωπικούς οργανισμούς και μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, που έχουν διαρκείς ανάγκες για κατάλληλα τρόφιμα
Έτσι λοιπόν με μια συνετή πολιτική μπορούμε συλλογικά και ατομικά να συμβάλλουμε στην διάσωση του περιβάλλοντος, που δυστυχώς έχουμε απτά παραδείγματα την σημερινή εποχή, καταστροφής του.
Πηγές – Βιβλιογραφία
– Ειδική Εκπαίδευση
* O Αναστάσιος Τριποδιανάκης είναι χημικός (Τ. Υπ. Αγοράς Τροφίμων)
