Βγήκαν, λοιπόν, τα βαθμολογικά αποτελέσματα των φετινών πανελλαδικών εξετάσεων. Οι μαθητές βλέπουν εάν ο ολοχρονίς κόπος τους, που ολοκληρώθηκε με την τελική γραπτή δοκιμασία, δικαιώθηκε ή εάν πήγε στράφι.
Κατόπιν, με τη συμπλήρωση του μηχανογραφικού και με την ανακοίνωση των βάσεων εισαγωγής, θα δουν τα παιδιά και όλη η κοινωνία σε ποια σχολή εισάγονται και ποιες σπουδές προτίθενται ν’ ακολουθήσουν έχοντας υπόψη τις προσωπικές τους, πνευματικές και ψυχικές, δεξιότητες, αλλά και τον οικογενειακό προϋπολογισμό.
Σε όλα τα παιδιά, όμως, που θα στηθούν, ας όψεται η στείρα βαθμοθηρία!, εμπρός στην ψυχρή οθόνη του υπολογιστή ή σε ένα άψυχο πίνακα ανακοινώσεων, για να μάθουν τους βαθμούς τους και εξ αυτών να χαράξουν την εφεξής πορεία τους, θα ήθελα να γράψω να μη στενοχωριούνται εάν δεν πήγαν καλά στις εξετάσεις. Οι γονείς και οι δάσκαλοι, όσοι τα αγαπούν πραγματικά, θα τους δώσουν ολόψυχα και αφειδώς τα ψυχοπνευματικά εφόδια για το πιο δύσκολο αγώνα, την από δω και μπροστά αρμονική ένταξη στο κοινωνικό σύνολο.
Η ζωή του ανθρώπου, ως γνωστόν, επιφυλάσσει πολλές δοκιμασίες στο διάβα της και κατά τον προαναφερόμενο αγώνα για τους νέους και τον κάθε άνθρωπο. Και στο τέλος όλων, όταν κάνεις τη σούμα, κρίνεις, ακολουθώντας το σοφότατο των αρχαίων γνωμικό «Μηδένα προ του τέλους μακάριζε», εάν τα τότε αποτελέσματα είναι όχι καλά ή κακά για σένα και τους άλλους, αλλά τα πραγματικά επιθυμητά, αυτά ακριβώς που σε ολοκληρώνουν ως άνθρωπο με ψυχή και πνεύμα και αντάξια των αγώνων σου που τους έδωσες δίχως να αδικείς ποτέ κανέναν και δίχως να φέρεσαι στους συνανθρώπους σου χωρίς σέβας και ανθρωπιά.
Έτσι, κοντά σε αυτά, ας θυμούνται, σε όλη τους τη ζωή και σε ό,τι κι αν κάνουν πάντα και παντού, και τούτα τα λόγια του Σωκράτη από το «Γοργία» του Πλάτωνος, σε μετάφραση του Β. Δ. Κρητικού (522e), «[…] τον θάνατον αυτόν καθ’ εαυτόν κανείς δεν πρέπει να φοβήται, εκτός αν είναι κανείς εντελώς απερίσκεπτος και άνανδρος, την αδικίαν όμως πρέπει να φοβήται· διότι, εάν η ψυχή φθάση εις τον Άδην βεβαρημένη με τα αισχρότερα αδικήματα, το δυστύχημά της τούτο είναι το έσχατον […]»…