(Διάλογος για το είναι και το φαίνεσθαι – Σωκράτης και Θεογένης)
Θεογένης: Καλημέρα, είσαι καλά;
Σωκράτης: Φαίνομαι καλά;
Θεογένης: Φαίνεσαι! Δεν είσαι;
Σωκράτης: Άλλο το φαίνεσθαι, άλλο το είναι. Διαφορετικά μεταξύ τους.
Θεογένης: Ναι. Το φαίνεσθαι υπάρχει, επειδή το βλέπεις εσύ και το βλέπουν και οι άλλοι έτσι. Και δεν είναι το ίδιο πάντα, ούτε ταυτίζεται πάντοτε με το είναι.
Σωκράτης: Το είναι σχετίζεται με την ύπαρξη και την παρουσία. Υπάρχει πάντοτε και είναι πάντα το ίδιο, είτε το βλέπουμε εμείς ή κάποιοι άλλοι.
Θεογένης: Το φαίνεσθαι δεν είναι το ίδιο πάντα, ούτε καν την ίδια στιγμή. Αυτό σημαίνει ότι το ίδιο πράγμα δεν φαίνεται ως ίδιο συνέχεια σε μένα ή σε κάποιον άλλο, ούτε και ως κάτι που είτε αναπτύσσεται ή φθείρεται, είτε βελτιώνεται ή χειροτερεύει. Όμως, την ίδια χρονική στιγμή δεν φαίνεται το ίδιο στον ένα και σε κάποιο άλλο, μα ως κάτι διαφορετικό.
Σωκράτης: Κοντά σε αυτά, η ύπαρξη είναι κάτι διαφορετικό από την παρουσία, αν και η παρουσία είναι επακόλουθο της ύπαρξης. Δηλαδή η ύπαρξη ενός πράγματος ή μιας ιδιότητας ή ενός προσώπου είναι ανεξάρτητη από την παρουσία τους κάποια χρονική στιγμή σε κάποιο σημείο. Δηλαδή ένα πρόσωπο, μια ιδιότητα και ένα πράγμα υπάρχει ανεξάρτητα από το αν είναι τώρα ή αργότερα ή νωρίτερα κοντά ή μακριά μας. Η παρουσία τους, όμως, προϋποθέτει την ύπαρξή τους, γιατί αν δεν υπάρχει κάτι, δεν μπορεί και να παρίσταται. Επίσης, ένα πράγμα, μια ιδιότητα και ένα πρόσωπο που υπάρχει μπορεί να έχει περισσότερες παρουσίες αλλά όχι ταυτόχρονα, δηλαδή όταν είναι σε διαφορετικά σημεία σε διαφορετικό χρόνο στο καθένα από αυτά.
Θεογένης: Το φαίνεσθαι, εξάλλου, σχετίζεται με τα εξωτερικά γνωρίσματα που είτε κάνουν κάτι στα μάτια μας ή/και στα αφτιά μας, στα αισθητήρια δηλαδή όργανά μας ή στων άλλων να μοιάζει με άλλα ή να διαφοροποιείται από εκείνα.
Σωκράτης: Σωστά, το είναι με τη σειρά του έχει σχέση με εκείνα τα χαρακτηριστικά που μας βοηθούν να λέμε ότι αυτό το κάτι υπάρχει ή/και παρίσταται.
Θεογένης: Οι εξωγενείς παράγοντες, τέλος, είναι, αφενός, η ηλικία του, το είδος, το χρώμα, το φύλο, το σχήμα, οι διαστάσεις και η μορφή του, η κατάστασή του, η εικόνα του εν γένει π.χ., αυτοί που επηρεάζουν σημαντικά το φαίνεσθαι, και από την πλευρά του φαινομένου προσώπου, πράγματος και ιδιότητας και από την πλευρά εκείνου στον οποίο ένα πρόσωπο, μια ιδιότητα και ένα πράγμα φαίνεται και κρίνεται ως φαινόμενο.
Σωκράτης: Οι ενδογενείς, αφετέρου, η ψυχή και τα συναισθήματα, οι ιδέες και το πνεύμα π.χ., είναι που – όντες σε παράλληλη γραμμή με την ύπαρξη, που ρυθμίζεται με τη σειρά της από τις αρχικές ρυθμίσεις λειτουργίας- καθορίζουν το είναι ενός πράγματος, προσώπου ή μιας ιδιότητας και ωθούν στην παρουσία ή την απουσία τους, τις δράσεις ή τις αντιδράσεις τους σε ό,τι δρα απέναντί τους σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή ή περίοδο.
