Του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΟΥΓΙΟΥΜΟΥΤΖΑΚΗ
Τις τελευταίες εβδομάδες η ερώτηση, που κυριαρχεί κυρίως ανάμεσα στους θεσμικούς εκπροσώπους της αυτοδιοίκησης, τους εμπλεκόμενους με τη διαχείριση του νερού και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, αλλά και τους απλούς πολίτες είναι: Τι θα γίνει με τις Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης Αποχέτευσης (ΔEYA) με το νέο νομοσχέδιο, που πρόκειται να ψηφιστεί. Το πραγματικό ερώτημα θα έπρεπε να είναι: Τι θα συμβεί αν ψηφιστεί το συντασσόμενο νομοσχέδιο για τη διαχείριση του νερού, που δεν κατατίθεται ως κείμενο αλλά διαρρέει με προφορικές ενημερώσεις προς τους εμπλεκόμενους φορείς, δηλαδή την Ένωση ΔΕΥΑ και Κεντρική Ένωση Δήμων της χώρας (ΚΕΔΕ); Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι το νομοσχέδιο δεν αφορά μόνο τις ΔΕΥΑ αλλά όλους τους Δήμους είτε έχουν συστήσει ΔΕΥΑ είτε όχι. Αυτό που θα συμβεί πρώτα απ’ όλα είναι η αποδυνάμωση του ρόλου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με την αφαίρεση της διαχείρισης του βασικότερου πόρου των Δήμων, που είναι το νερό.
Το νομοσχέδιο αυτό είναι ένα ακόμα βήμα προς την ιδιωτικοποίηση του νερού στην Ελλάδα, η οποία ιδιωτικοποίηση έχει σχεδιαστεί εδώ και αρκετό καιρό, προσπαθώντας να παρακάμψει τις συνταγματικές προσταγές, που την απαγορεύουν. Με κατασκευασμένο άλλοθι τη δύσκολη οικονομική κατάσταση ορισμένων ΔΕΥΑ, που προήλθε κυρίως από την αύξηση της τιμής του ρεύματος κατά 150% τα τελευταία τρία χρόνια, προβάλλονται επιχειρήματα παντελώς διαστρεβλωμένα προκειμένου να επιτευχθεί ο απώτερος στόχος.
Μόνο τυχαία δεν είναι η σταδιακή αποδυνάμωση των ΔΕΥΑ, κυρίως του ιδρυτικού τους Νόμου 1069/80, διαχρονικά από όλες τις κυβερνήσεις. Πιο συγκεκριμένα μέχρι σήμερα έχουν συμβεί: (α) Η χρέωση εμπορικού και επαγγελματικού τιμολογίου ρεύματος στις ΔΕΥΑ, αντί να ισχύσει ειδικό τιμολόγιο με χαμηλή τιμή, αφού πρόκειται για κοινωφελείς δημοτικές επιχειρήσεις ανταποδοτικού χαρακτήρα ή τουλάχιστον ισοδύναμο του βιομηχανικού ή αγροτικού τιμολόγιου. (β) Η άρνηση βεβαίωσης στην ΑΑΔΕ των ανείσπρακτων οφειλών από τους στρατηγικούς κακοπληρωτές προκειμένου να εξασφαλιστούν τα έσοδα τους. Και (γ) η άρνηση επίσης προσλήψεων και την εσκεμμένη υποστελέχωση των υπηρεσιών τους.
Παρά την επανειλημμένη κατάθεση αιτημάτων επίλυσης των παραπάνω θεμάτων από την ΕΔΕΥΑ προς τους αρμόδιους υπουργούς την τελευταία εικοσαετία, ουδέποτε έγιναν δεκτά. Αντιθέτως με τον τελευταίο νόμο της κυβέρνησης οι ΔΕΥΑ τέθηκαν υπό τον έλεγχο της ΡΑΑΕΥ, ως να πρόκειται για επιχειρήσεις, που δραστηριοποιούνται στην ελεύθερη αγορά, και επικαλούνται ότι το νέο ρυθμιστικό νομοσχέδιο θα περιλαμβάνει τη δημιουργία νέων φορέων πιθανόν δεκατριών ή δεκαπέντε σε όλη τη χώρα, οι οποίοι θα διοικούνται από Δ.Σ., που θα απαρτίζονται, σύμφωνα με πληροφορίες από ένα Γενικό Διευθυντή, επτά Δημάρχους και δύο Πανεπιστημιακούς, ανά φορέα.
Κύριος στόχος θα είναι η ολοκληρωμένη διαχείριση των υδατικών πόρων, ανά υδατικό διαμέρισμα και η αποτροπή οικονομικών δυσλειτουργιών μέσω της επίτευξης οικονομιών κλίμακας, υπό την καθοδήγηση της ΡΑΑΕΥ. Αναρωτιέται κανείς ποια ολοκληρωμένη διαχείριση των υδατικών πόρων ενός υδατικού διαμερίσματος, μπορεί να επιτευχθεί όταν δεν περιλαμβάνεται η άρδευση, που αντιπροσωπεύει σε ολόκληρη την χώρα το 83,7% της χρήσης νερού έναντι του 13,9% της ύδρευσης.
Πώς θα επιτευχθούν οικονομίες κλίμακας από τις συνενώσεις των ΔΕΥΑ, όταν αυτές σήμερα αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα, όπως αυτό της σοβαρής έλλειψης προσωπικού. Οικονομίες κλίμακας επιτυγχάνονται με την οργάνωση των διαθέσιμων πόρων, την καλύτερη αξιοποίηση τους, την εκμετάλλευση των δυνατών τους σημείων και την εξάλειψη των αδυναμιών.
Διερωτάται κανείς τι κρύβεται πίσω από όλα αυτά; Η προσέλευση μεγάλων οικονομικών σχημάτων, που είτε μέσα από το πρόσχημα της συμμετοχής σε επενδυτικά σχέδια (ΣΔΙΤ), είτε μέσα από διαγωνισμούς, που είναι αδύνατο να συμμετάσχουν τοπικοί οικονομικοί φορείς, θα μπορέσουν να ελέγξουν τον βασικότερο φυσικό πόρο αναγκαίο για την ύπαρξη οποιασδήποτε μορφής ζωής, το νερό. Δεδομένης της σοβαρότητας της κατάστασης, αναμένεται έπειτα και από την Γενική Συνέλευση της ΕΔΕΥΑ στις 14/12/2023 από όλα τα Δ.Σ. των ΔΕΥΑ της Ελλάδας, να υπάρξουν ανακοινώσεις και ψηφίσματα, σε μια προσπάθεια να δοθούν ξεκάθαρες απαντήσεις προς την κατεύθυνση, που θα κινηθούν σε σχέση με το νομοσχέδιο, που ετοιμάζεται.
*Ο Γεώργιος Κουγιουμουτζάκης είναι Οικονομολόγος MSc, Γενικός Διευθυντής ΔΕΥΑ Μαλεβιζίου
