Μέρος 3ο
Όπως σημειώσαμε στα δυο προηγούμενα σημειώματά μας, η εκτόξευση των τιμών των λιπασμάτων συνδράμει την επισιτιστική ανασφάλεια. Και η προσπάθεια με τη νέα ανακοίνωση της Κομισιόν να λύσουν το πρόβλημα μάλλον ξεκαθαρίζει ότι η επανεθνικοποίηση της ΚΓΠ θα είναι η λύση. Μια λύση ολέθρια για όλους εμάς που πιστέψαμε στην αναγκαιότητα να στηρίξουμε την πρώτη και πλέον δυναμική πολιτικής της Κοινής Αγοράς, της μετέπειτα Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας, για να φτάσουμε στη σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση . Μόνο που στην πρώτη και καλλίτερη κοινοτική πολιτική που είχε το 70% του κοινοτικού προϋπολογισμού καταντήσαμε να διαθέτουμε πλέον λιγότερο από το 1/3 του προϋπολογισμού αυτού. Και θέλουν και αυτά τα ποσά να τα επενδύσουν σε … επανεθνικοποίηση της πολιτικής αυτής. Μόνο δυναμικά μπορούν πλέον να αντιμετωπίσουν το θέμα οι Έλληνες αγρότες.
Αν όντως είμαστε στο τελευταίο σκαλοπάτι πριν από τον γκρεμό, και η πολιτική υστεροβουλία της ηγέτιδας δύναμης της Γερμανίας είναι προχωρήσουμε και σε μερική επανεθνικοποίηση της ΚΓΠ, όντως είμαστε στο χείλος του γκρεμού.
Όπως σημειώνεται στην ανακοίνωση, η Κομισιόν, μαζί με τα κράτη μέλη, θα εξετάσει τη σκοπιμότητα της εφαρμογής έκτακτων μέτρων στο πλαίσιο του γεωργικού αποθεματικού για την πρόληψη διαταραχών της αγοράς που θα προκύψουν από τον αντίκτυπο της στενής αγοράς λιπασμάτων στην παραγωγή των αγροτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ένα αποθεματικό μόλις 450 εκατ. ευρώ για το 2023 που δε φτάνουν για να καλύψουν τις πραγματικές ανάγκες της ΚΓΠ. Για αυτό το λόγο «ανακάλυψαν» την επανεθνικοποίηση της ΚΓΠ, που την ονόμασαν |Προσωρινό Πλαίσιο Κρατικών Ενισχύσεων για την Κρίση ως αγωγός οικονομικής βοήθειας».
Τα κράτη μέλη μπορούν να χορηγούν ενίσχυση για την κάλυψη μέρους της πρόσφατης αύξησης του κόστους φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας για εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης, για παράδειγμα, της πρωτογενούς γεωργίας και των παραγωγών λιπασμάτων, με την επιφύλαξη διασφαλίσεων. Δηλαδή οι ταγοί της Ευρώπης πήραν μέτρα εναντίον της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, αντί να εργαστούν μανιωδώς μέσα στο διπλωματικό πεδίο, για να έλθουν να πουν στον Έλληνα αγρότη, θα σου δώσουμε ενισχύσεις για να αγοράσεις το λίπασμα που έχεις ανάγκη για την παραγωγή σου, πληρώνοντας υπέρογκες δαπάνες για αμερικάνικο υγροποιημένο αέριο! Ε! και κάπου εκεί πέρα, βγάζουμε και ένα πλοίο της αμερικάνικής σχολής (αλλά και με τη φίλη γαλλική σημαία ως περιτύλιγμα (ExxonMobil) να έλθει για εξορύξεις κοιτασμάτων νοτιοδυτικά της Κρήτης.
Μάλιστα, όπως σημειώνεται στην ανακοίνωση της Κομισιόν ήδη έχουν εγκριθεί 18 ειδικά καθεστώτα ενισχύσεων για τη γεωργία με συνολικό προϋπολογισμό περίπου 3,5 δισεκατομμυρίων ευρώ εκ των οποίων για αγορές λιπασμάτων από τους αγρότες κόστισαν 855 εκατ. ευρώ.
Ο συνδικαλισμός των αγροτών μπορεί να βρίσκεται σε υποστολή, αλλά οι αγρότες δεν υπέστειλαν τη σημαία τους ποτέ.
Όλοι οι ενεχόμενοι στις πράξεις αυτές γνωρίζουν ότι κανένα πλαίσιο δεν μπορεί να στηρίξει έλλειψη λιπασμάτων ή απάντηση στην ενεργειακή ένδεια, ακόμη και αν διαθέτουν τα λεφτά αυτά, γιατί θα τα βρουν μπροστά τους κάποια στιγμή και τότε θα είναι αργά για να αντιδράσουν.
Βέβαια, οι κοινοτικοί παράγοντες έχουν ποικίλους τρόπους να βαφτίζουν τη χρήση των επιδοτήσεων, γιαυτό και δε διστάζουν να αθροίζουν έως και 140 δισεκατομμύρια ευρώ περίπου για τη στήριξη εταιρειών σε βιομηχανίες έντασης ενέργειας, ή σε παραγωγή λιπασμάτων, θεωρώντας ότι υπάρχει συσχέτιση με τεχνολογίες απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές.
Πρέπει να πούμε ότι ψήγματα των πολιτικών αυτών έχουν εξαιρετικά στέρεες βάσεις, όπως το Ταμείο Καινοτομίας του Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών (ETS), που παρέχει επίσης χρηματοδότηση για καινοτόμα έργα επίδειξης για ανάκτηση υλικών από απόβλητα και λύματα, όπως, μεταξύ άλλων, θρεπτικά συστατικά.
Έτσι, ερχόμαστε στην αντικατάσταση των ορυκτών λιπασμάτων από οργανικά λιπάσματα.
Η ανάπτυξη μεθόδων για την επέκταση της αποτελεσματικής ανακύκλωσης θρεπτικών συστατικών των οργανικών αποβλήτων (π.χ. κοπριά ζώων, αναερόβια χώνευση, λάσπη και άλλα ρεύματα οργανικών αποβλήτων) σε ανανεώσιμα προϊόντα λίπανσης με βιολογική βάση συμβάλλει στους στόχους της στρατηγικής «από το Αγρόκτημα στο Πιάτο» (Farm to Fork).
Η ανακοίνωση της Κομισιόν ασχολείται ουσιαστικά επί παντός επιστητού αφού την ενδιαφέρουν εισηγήσεις ακόμη και για τη διασφάλιση της ασφάλειας του εφοδιασμού και της οικονομικής προσιτότητας του φυσικού αερίου.
Εκεί όπου ενδεχομένως μπορεί να στηρίξει μέρος της πολιτικής της η Κομισιόν είναι η προώθηση της παραγωγής πράσινης αμμωνίας και βιομεθανίου. Όσον αφορά τα αζωτούχα λιπάσματα, η αμμωνία που παράγεται με χρήση ανανεώσιμων πηγών, χαμηλών εκπομπών άνθρακα και άλλου υδρογόνου χωρίς ορυκτά είναι μια τεχνολογία που υπόσχεται να μειώσει σημαντικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τη διαδικασία παραγωγής λιπασμάτων. Η χρήση ανανεώσιμου υδρογόνου θα εξαλείψει επιπλέον την εξάρτηση της ΕΕ από το φυσικό αέριο για την παραγωγή λιπασμάτων.
Θα κλείσουμε το παρόν σημείωμα με την υπόμνηση της ανακοίνωσης της Κομισιόν για υποστήριξη στη βιώσιμη διαχείριση της γονιμότητας του εδάφους και παραγωγικές ικανότητες των αγροτών.
Οι διαφοροποιημένες γεωργικές πρακτικές, η πρόσβαση στο νερό, η προσαρμοσμένη κατάρτιση και οι αγροτικές συμβουλευτικές υπηρεσίες, τα εξασφαλισμένα δικαιώματα γης, η δίκαιη πρόσβαση σε ποιοτικούς σπόρους και η πρόσβαση σε πιστώσεις είναι μεταξύ των βασικών μοχλών υποστήριξης της παραγωγής και των στρατηγικών ανθεκτικότητας των αγροτών .
Όποιος από τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ γνωρίζει αν ισχύει έστω και ένα στοιχείο για την περίπτωση πολλών χωρών με αδύναμο προϋπολογισμό, αλλά κυρίως της χώρας μας, ας αναπτύξει τη θεώρησή του αυτή, γιατί για την ώρα, δε βλέπω κανένα φως στο τούνελ!
Για το λόγο αυτό, επαναλαμβάνω ακόμη μια φορά στη χώρα μας, λύσαμε το πρόβλημα της επάρκειας των λιπασμάτων με τη διαρκή αγρανάπαυση! Που όμως έχει σκοτεινό μέλλον.
Στο επόμενο σημείωμά μας θα αναλύσουμε τις στρατηγικές «από το Αγρόκτημα στο Πιάτο» (Farm to Fork) και το ρόλο των πολυεθνικών αγροχημικών εταιρειών και το μεγάλο μετασχηματισμό τροφίμων.
* Ο Γιώργος Μαρκατάτος είναι διευθύνων σύμβουλος
