Το ερέθισμα για να κάνω τούτο το αφιέρωμα μου έδωσε μια ιστορική φωτογραφία, όπως τη χαρακτήρισα, από το αρχείο του καλού φίλου Σπύρο Καπελώνη, την οποία του είχε παραδώσει ο αείμνηστος Μύρος Κ. Καπελώνης, αγροφύλακας των Κουρουτών, που πριν λίγο καιρό έφυγε από τη ζωή. Όταν την πρωτοείδα εκτίμησα πως οι εικονιζόμενοι πρέπει να είναι όλοι Αμαριώτες Αγροφύλακες, περασμένων δεκαετιών (1960), γιατί αμέσως αναγνώρισα κάποιους και φυσικά δεν έπεσα έξω. Δεν άφησα το χρόνο να κυλήσει άπραγα και το αποτέλεσμα ήτανε επιτυχημένο. Η ανταπόκριση υπήρξε άμεση και συγκινητική και έτσι η αναγνώριση των εικονιζόμενων έφτασε παρά λίγο το εκατό τοις εκατό. Και αυτό σίγουρα είναι ένα από τα θετικά του διαδικτύου. Έτσι είμαι στην ευχάριστη θέση να παρουσιάσω ξανά και για τελευταία φορά την ιστορική αυτή φωτογραφία με τα ονοματεπώνυμα όλων όσων αναγνωριστήκανε. Και θέλω να ευχαριστήσω για άλλη μια φορά όλους που συμμετείχανε σ’ αυτή την ωραία διαδικασία, με τις υποδείξεις και τα σχόλιά τους. Η συμβολή τους υπήρξε καθοριστική, σ’ αυτό το μικρό αφιέρωμα, ελάχιστος φόρος τιμής στους ζώντες και απόντες. Για όλους εκείνους, που για πολλά πολλά χρόνια υπήρξανε θεματοφύλακες της περιουσίας των πατεράδων και παππούδων μας, σε αντίθεση με την τόσο προκλητική καταπάτηση της ιδιοκτησίας των ημερών μας, που σε πολλές περιπτώσεις γίνεται αιτία εγκλήματος. Δυστυχώς προ πολλών ετών έχει καταργηθεί το σώμα της Αγροφυλακής, με αποτέλεσμα οι αγρότες να έχουνε μείνει μόνοι και απροστάτευτοι στη μοίρα τους. Κανείς δεν ορίζει πλέον τα χωράφια του, με αποτέλεσμα να έχουνε γίνει όλα βοσκότοποι. Η αναφορά μου αυτή ας αποτελέσει θυμίαμα μνήμης για όλους τους απόντες και ξέχωρα στον Αγροφύλακα του Αϊ Γιάννη, Νο 13 Στυλιανό Καπαρό, νονό μου, στη φωτογραφία επί το έργον του κεντρίσματος.
Είναι γεγονός ότι, από τα δυσκολότερα επαγγέλματα της υπαίθρου τα παλιότερα χρόνια ήτανε του αγρότη, δηλαδή του γεωργού και του κτηνοτρόφου κυρίως. Όλοι οι αγρότες αντιμετωπίζανε πολλές δυσκολίες καθημερινά. Από τη μια από τα φαινόμενα της φύσης και από την άλλη από τη συνύπαρξη με τους άλλους ανθρώπους. Η πολιτεία για να προστατεύσει τους αγρότες κυρίως από τις επιζήμιες συμπεριφορές τρίτων, είχε διορίσει υπεύθυνους, που να αναγκάζει τους ζημιάρηδες σύμφωνα με τους ισχύοντες νόμους, να μην κάνουνε ζημιές και να σέβονται τους κόπους των συντοπιτών τους. Αν δεν τηρούσανε τους νόμους της πολιτείας παίρνανε το δρόμο του δικαστηρίου, του Αγρονομείου. Την υπηρεσία τήρησης και εφαρμογής των νόμων εκτελούσε στην ύπαιθρο ο διορισμένος Αγροφύλακας ανάλογα με τον πληθυσμό και την έκταση της κάθε περιοχής.
Ο Αγροφύλακας ή δραγάτης όπως τον λέγανε στις ορεινές περιοχές φορούσε ειδική στολή με καπέλο που είχε το σήμα της αγροφυλακής, του ειδικού σώματος που είχε συσταθεί. Είχε άδεια οπλοφορίας και είχε μαζί του ένα φωνητικό όργανο που το λέγανε σάλπιγγα, κοινώς «μούζικο». Το όργανο αυτό χρησιμοποιούσε συχνά για να δηλώνει την παρουσία του και να αποτρέπει αγροτικά αδικήματα. Σε κάποιες περιπτώσεις χρησιμοποιούσε και «μουγκρινάρα» για να φυλάει όχι μονάχα τα αμπέλια και τα μποστανικά, αλλά και όλα τα άλλα αγαθά των κατοίκων. Ο κάθε Αγροφύλακας συγκέντρωνε αρκετές εξουσίες κατά των παραβατών, σύμφωνα με τους αγρονομικούς νόμους που υπήρχανε.
Η υπηρεσία του Αγροφύλακα δεν είχε ωράριο, ακόμα και τη νύχτα. Εάν τον ειδοποιούσανε ότι γίνεται κάποια αγροζημία πήγαινε να την ελέγξει και να την επιβεβαιώσει. Κατά διαστήματα για να πιάσει ορισμένους παραβάτες την ημέρα ή τη νύχτα τους έκανε μποσκάδα «ενέδρα» σε διάφορα σημεία, στα περιβόλια, στα αμπέλια κ.λπ. και έτσι είχε καλά αποτελέσματα και το χωριό δεν είχε προβλήματα. Οι δραγάτες και των άλλων κοντινών περιοχών κάνανε συχνές συναντήσεις στα σύνορα των περιοχών τους και έτσι είχανε συνεργασία μεταξύ τους για να αποφεύγονται παραβάσεις των βοσκών και των κατοίκων τους.
Κάθε μέρα που αναχωρούσε για την υπηρεσία του έπαιρνε μαζί του το βουργιάλι του, που είχε μέσα το παγούρι με νερό και το ψωμοτύρι του με τυρί και ελιές για το μεσημεριανό, αν δεν γύριζε στο σπίτι του. Έπαιρνε βέβαια και την κατσούνα του και οτιδήποτε άλλο θεωρούσε χρήσιμο για την υπηρεσία του, όπως κιάλια κλπ., αλλά και κάποιο σκυλί συνοδό του. Συνήθως ήτανε και ο βασικός κεντριστής-εμβολιαστής αγριόδενδρων με καλές ποικιλίες, αλλά και μεσολαβητής σε πολλές διενέξεις των χωριανών του, για να μην οδηγούνται για ασήμαντα θέματα στα δικαστήρια ή σε βίαιες συμπεριφορές. Ήτανε εχτιμητής-στιμαδόρος για τις αγροζημίες που γινότανε και πάντα με δικαιοσύνη και αμεροληψία. Ήτανε ευσυνείδητος φύλακας της αγροτικής ζωής της περιοχής του. Έτσι ο Αγροφύλακας μπορούμε να πούμε ότι ασκούσε και λειτούργημα στην τοπική κοινωνία της δικαιοδοσίας του.
Πολλά θα μπορούσανε να γραφτούνε για το έργο και την προσφορά των Αγροφυλάκων της κάθε περιοχής, αλλά και πολλές χιουμοριστικές ιστορίες και άλλα ευτράπελα, που συμβαίνανε και δίνανε ένα άλλο τόνο στη ζωή των κατοίκων. Τα ονοματεπώνυμα των εικονιζόμενων της αριθμημένης φωτογραφίας και τα χωριά όπως αναφερθήκανε καταγράφονται παρακάτω.
Αμαριώτες Αγροφύλακες
- Νικόλαος Γουμενάκης – Νεύς Αμάρι. 2. Λεωνίδας Τριποδιανός – Καλογέρου 3. Πέτρος Ακουμιανάκης – Γερακάρι – Ελένες και Μεσονήσια. 4. Κωνσταντίνος Κατσούγκρης – Βισταγή. 5. Θεμιστοκλής Αλεξανδράκης – Μοναστηράκι. 6.Μύρος Καπελώνης – Κουρούτες. 7. Σταύρος Μαρκίδης – Αποστόλοι. 8. Ιωάννης Τρουλλινός – Αποδούλου. 9. Ζαχαρίας Χατζηδάκης – Λοχριά. 10. Αντώνιος Ανδρουλιδάκης – Πλάτανος. 11. Ευάγγελος Φραγκάκης – Βιζάρι. 12. Νικόλαος Τρουλλινός – Βρύσες. 13. Στυλιανός Καπαρός – Άγιος Ιωάννης. 14. Απόστολος Λίτινας – Αποστόλοι και Αγία Φωτεινή. 15. Νικόλαος Καραγιαννάκης – Παντάνασα. 16. Γεώργιος Κεχαγιαδάκης – Βολιώνες. 17. Στυλιανός Παλιεράκης – Πατσός. 18. Στυλιανός Μουρτζανός (Τσαντηροστελής) – Φουρφουράς (στο Ρίζικα). 19………… 20. Νικόλαος Βαρούχας (Παπαδούρης) – Άνω Μέρος. 21. Αντώνιος Αλεβυζάκης (Καψάλης) – Νίθαυρις 22. Μανώλης Καπαρός (Γιζομανώλης) – Άνω Μέρος 23. Ιωάννης Παττακός (Μπουρνταδογιάννης) – Αγία Παρασκευή. 24. Χαράλαμπος Πατρικαλάκης – Πετροχώρι. 25. Ισαάκ Τριποδιανός – Καλογέρου 26. Αντώνιος Ζαχαριουδάκης – Πλάτανος 27. Στέφανος Σημαντήρας – Φουρφουράς. 28. Μανούσος Αδράμης – Μέρωνας. 29…………………. 30. Μαλανδράκης – Χανιά (Αγρονόμος). 31. Λιναρδάκης – (Εισαγγελέας). 32……………
Υ.Γ.) Για τα Νο 30-31-32 πιθανόν Αγρονόμοι. Αναφέρθηκαν τα ονόματα: Μαλανδράκης (Χανιά) και Λιναρδάκης (Εισαγγελέας)
