Η κλιμάκωση της προσφυγικής, μεταναστευτικής κρίσης υποχρέωσε τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο σε ιδιαίτερα εντυπωσιακά ανοίγματα έναντι της Τουρκίας.
Οι Ευρωπαίοι εταίροι ανέλαβαν συγκεκριμένες δεσμεύσεις, από την κατάργηση της βίζας για τους Τούρκους πολίτες που επισκέπτονται χώρες της Ε.Ε. μέχρι την επιτάχυνση της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας, για να συμβάλει η Άγκυρα στον έλεγχο των προσφυγικών, μεταναστευτικών ροών. Τον τελευταίο μήνα οι ροές προσφύγων και μεταναστών προς την Ε.Ε. μέσω Τουρκίας περιορίστηκαν στο ελάχιστο, γεγονός που έγινε δεκτό με ιδιαίτερη ικανοποίηση από τις κυβερνήσεις χωρών όπως η Γερμανία, οι οποίες είναι ο τελικός προορισμός των προσφύγων και των μεταναστών.
Λαϊκή αντίδραση
Θα μπορούσαμε να κάνουμε λόγο για μια αποτελεσματική συνεργασία Ε.Ε.-Τουρκίας, η οποία όμως προκαλεί αλυσιδωτές πολιτικές αντιδράσεις.
Στην Ολλανδία απορρίφθηκε με δημοψήφισμα η συμφωνία οικονομικής και πολιτικής συνεργασίας Ε.Ε.-Ουκρανίας. Ριζοσπάστες της Αριστεράς, Οικολόγοι και ακροδεξιοί αντιευρωπαίοι ένωσαν τις δυνάμεις τους για να απορρίψουν μια συμφωνία την οποία θεωρούν μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής διεύρυνσης της Ε.Ε. προς προβληματικές χώρες, όπως είναι η Ουκρανία και η Τουρκία.
Τα ευρωπαϊκά ανοίγματα στην κατεύθυνση της Τουρκίας εξηγούν σε μεγάλο βαθμό και τον θρίαμβο του υποψηφίου της άκρας Δεξιάς στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών της Αυστρίας. Οι Αυστριακοί δεν θέλουν μια Ε.Ε. που θα συμπεριλαμβάνει την Τουρκία και εναντιώνονται στην αναβάθμιση της ευρωτουρκικής συνεργασίας, η οποία βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Η προετοιμαζόμενη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατάργηση της βίζας για τους Τούρκους που μεταβαίνουν σε χώρες της Ε.Ε. αναμένεται να ενισχύσει την επιχειρηματολογία των υποστηρικτών του Brexit, στην πορεία προς το δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου. Οι περισσότεροι Βρετανοί ζητούν πρόσθετες εγγυήσεις για τον περιορισμό του αριθμού των εργαζομένων που εισέρχονται στην αγορά εργασίας της χώρας τους προερχόμενοι από λιγότερο αναπτυγμένες χώρες της Ε.Ε. και από χώρες που συνδέονται με την Ε.Ε.
Σε ό,τι αφορά τις σχέσεις Ε.Ε. και Τουρκίας, η τακτική συγκρούεται με τη στρατηγική. Για λόγους τακτικής πρέπει να υπάρξει αναβάθμιση των ευρωτουρκικών σχέσεων και απ’ ό,τι φαίνεται τα αποτελέσματα της συνεργασίας μεταξύ Ε.Ε. και Τουρκίας στο θέμα του περιορισμού των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών είναι ενθαρρυντικά. Λόγοι στρατηγικής όμως, επιβάλλουν την τήρηση αποστάσεων ασφαλείας από την κυβερνητική πολιτική και το καθεστώς της Τουρκίας.
Σε λάθος δρόμο
Είναι φανερό ότι η Ε.Ε. δεν αντέχει, σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, την προώθηση της διεύρυνσης προς την Τουρκία. Επιπλέον, πολλές επιλογές του προέδρου Ερντογάν προκαλούν τη δικαιολογημένη αντίδραση των Ευρωπαίων πολιτών.
Μεταξύ των άλλων, το καθεστώς που έχει δημιουργήσει ο πρόεδρος Ερντογάν επιβάλει αυστηρό πολιτικό έλεγχο στη Δικαιοσύνη, οργανώνει διώξεις κατά των αντιπολιτευόμενων ΜΜΕ, αντιμετωπίζει τα αιτήματα και τις διεκδικήσεις των Κούρδων της Τουρκίας με βάρβαρες μεθόδους που φτάνουν μέχρι και στον βομβαρδισμό πόλεων και χωριών που ελέγχονται από τους Κούρδους αυτονομιστές.
Και σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής η Τουρκία λειτουργεί σε αρκετές περιπτώσεις αποσταθεροποιητικά. Η κλιμάκωση του εμφυλίου πολέμου στη Συρία οφείλεται και στην παρέμβαση της Τουρκίας, η κυβέρνηση της οποίας εκτίμησε ότι θα μπορούσε να ανατρέψει σχετικά εύκολα τον πρόεδρο Άσαντ προκειμένου να ενισχύσει την τουρκική επιρροή στη Συρία. Η Τουρκία ειδικεύεται και σε ριψοκίνδυνες έως ανεύθυνες επιλογές, όπως η κατάρριψη ρωσικού μαχητικού αεροσκάφους στον εναέριο χώρο της Συρίας, οι οποίες θα μπορούσαν να προκαλέσουν ανεπανόρθωτη ζημιά στην υπό διαμόρφωση εξωτερική πολιτική της Ε.Ε.
Η Τουρκία δεν έχει θέση στην Ε.Ε. και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να βρουν τρόπους να συνεννοηθούν μαζί της για το προσφυγικό, μεταναστευτικό και άλλα ζητήματα χωρίς να κάνουν υπερβολικά πολιτικά ανοίγματα στην κατεύθυνση της Άγκυρας, τα οποία εξοργίζουν τους πολίτες πολλών χωρών μελών της Ε.Ε. και ενισχύουν τις φυγόκεντρες τάσεις στην Ε.Ε.
