Υποτονική είναι η ροή των τουριστικών κρατήσεων στο Ρέθυμνο, οι οποίες εμφανίζονται μειωμένες σε ποσοστό από 5-15% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Οι επαγγελματίες του τουρισμού, ωστόσο, έχοντας γνώση και εμπειρία από την πορεία του κλάδου εμφανίζονται καθησυχαστικοί. Δεν αποκλείουν μάλιστα το σημερινό αρνητικό κλίμα, που φαίνεται να υπάρχει, να ανατραπεί τον επόμενο ενάμιση μήνα, οπότε και θα έχει ξεκαθαρίσει στο μεγαλύτερο μέρος του το τουριστικό τοπίο.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής στοιχεία από τις τουριστικές κρατήσεις, πτώση καταγράφουν όλες οι αγορές στις οποίες στηρίζεται ο τουρισμός του νησιού. Αγγλία, Γερμανία και σκανδιναβικές χώρες παρουσιάζουν πτώση στις κρατήσεις.
Καθοριστικοί παράγοντες, σύμφωνα με τους επαγγελματίες του κλάδου, που οδήγησαν στην αρνητική αυτή εξέλιξη είναι αρχικά ο ανταγωνισμός. Όπως εξηγούν το άνοιγμα της Τουρκίας, η οποία παρουσιάζει μια σημαντική δυναμική καθώς καταγράφει αυξημένες τουριστικές αφίξεις -κάτι που δεν συνέβαινε την προηγούμενη διετία- έχει ως άμεσο αποτέλεσμα, όπως λένε, να χάνει τουρίστες η χώρα μας. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τις αυξημένες τιμές του ελληνικού τουριστικού πακέτου σε σχέση με άλλες χώρες, έχει ως αποτέλεσμα αρκετοί Ευρωπαίοι να επιλέγουν τις διακοπές τους βάσει τιμής και άρα να καταλήγουν σε φθηνότερους τουριστικούς προορισμούς. Την ίδια στιγμή μεγάλη είναι αγωνία για το τι μέλλει γενέσθαι με το Brexit και πως θα κινηθεί η αγγλική αγορά. Αν και οι κρατήσεις δείχνουν πτώση εν τούτοις η εικόνα, σύμφωνα με τους τουριστικούς παράγοντες, διατηρείται προς το παρόν σε καλά επίπεδα. Ένας αστάθμητος παράγοντας τον οποίο υποτιμούσαν μέχρι πρότινος πράκτορες και ξενοδόχοι και φέτος βλέπουν να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο, είναι οι καιρικές συνθήκες στις σκανδιναβικές χώρες. Αν και πρόκειται για παραδοσιακές αγορές της Κρήτης φέτος υπάρχει μια στασιμότητα στις κρατήσεις. Οι τουριστικοί πράκτορες εξήγησαν πως αυτό οφείλεται στις καιρικές συνθήκες, καθώς οι Σκανδιναβοί σε μεγάλο ποσοστό είναι συγκρατημένοι φέτος με τις διακοπές τους, προτιμώντας σε περίπτωση που ο καιρός είναι καλός να κάνουν τις διακοπές τους στα εξοχικά τους στις χώρες τους. Για τον λόγο αυτό εκτιμούν οι ξενοδόχοι του Ρεθύμνου ότι οι αγορές της Σκανδιναβίας θα καθοριστούν με τις κρατήσεις της τελευταίας στιγμής.
Συγκρατημένη αισιοδοξία για αναστροφή του αρνητικού κλίματος
Ωστόσο, παρά το αρνητικό αυτό κλίμα οι ίδιοι εμφανίζονται συγκρατημένα αισιόδοξοι εκτιμώντας ότι μπορούν να διατηρήσουν τα περυσινά επίπεδα ή να περιορίσουν σε μεγάλο βαθμό τις τουριστικές απώλειες. Προς το παρόν δεν δηλώνουν διατεθειμένοι να προχωρήσουν σε επιπλέον εκπτώσεις και προσφορές αναγνωρίζοντας τις μεγάλες φορολογικές υποχρεώσεις, που δεν τους αφήνουν περιθώρια κέρδους και θα το πράξουν μόνο σε περίπτωση που στη διάρκεια της σεζόν επιβεβαιωθούν οι αρνητικές συνθήκες για τις τουριστικές αφίξεις.
Ο αντιπρόεδρος του Συλλόγου Ξενοδόχων Ρεθύμνου Μπάμπης Μπιρλιράκης ανέφερε χαρακτηριστικά: «Η ροή των κρατήσεων είναι καλή, όμως σίγουρα οι κρατήσεις είναι μειωμένες σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Το γενικό κλίμα είναι αρνητικό αυτή τη στιγμή, υπάρχει όμως αισιοδοξία ότι αυτό μπορεί να βελτιωθεί. Πέρυσι τέτοιο καιρό άρχισε να υπάρχει μια κάμψη στις κρατήσεις. Πέρυσι μέχρι τέλος Γενάρη το κλίμα ήταν πάρα πολύ καλό, τα νούμερα ήταν πολύ μεγάλα, όμως Φλεβάρη και Μάρτιο όταν άνοιξε η αγορά της Τουρκίας υπήρξε μια συγκράτηση. Με αυτό το δεδομένο και όσο κυλά ο Φλεβάρης θεωρώ ότι θα αρχίσει να μειώνεται η ψαλίδα που έχουμε σήμερα σε σχέση με πέρυσι. Η πτώση που υπάρχει είναι της τάξεως του 5-1-%».
Μιλώντας για τα αίτια και τους παράγοντες που έχουν οδηγήσει σε πτώση των κρατήσεων ο κ. Μπιρλιράκης ανέφερε: «Ο βασικότερος παράγοντας είναι το άνοιγμα της Τουρκίας και η δυναμική που παρουσιάζει σε μεγάλες αγορές, όπως αυτή της Γερμανίας, επίσης είναι το Βrexit. Όλοι μας ωστόσο βλέπουμε ότι η Αγγλία δεν πάει άσχημα, θα την περιμέναμε πιο πίσω με δεδομένες τις επιπτώσεις του brexit, όμως παρόλα αυτά οι κρατήσεις τους δεν είναι τόσο άσχημες. Επίσης η Σκανδιναβία που είναι μια μεγάλη αγορά και η οποία μας επηρεάζει πάρα πολύ -πέρυσι είχε κλιματολογικά ένα πολύ καλό καλοκαίρι και θεωρούν ότι φέτος θα επαναληφτεί το κλιματολογικό αυτό φαινόμενο- φέτος είναι συγκρατημένοι σε ότι αφορά τις προκρατήσεις. Σκοπεύουν δηλαδή να μην ταξιδέψουν καθώς, όπως μας εξήγησαν οι τουριστικοί πράκτορες στις εκθέσεις στο Όσλο και στη Φινλανδία, στην πλειοψηφία τους οι Σκανδιναβοί έχουν εξοχικά σπίτια που δεν τα απολαμβάνουν λόγω καιρού και όταν έχουν την ευκαιρία και οι θερμοκρασίες είναι ψηλές προτιμούν να μείνουν στη χώρα τους. Αυτός ο παράγοντας είναι σημαντικός, όπως μας είπαν οι τουριστικοί πράκτορες, και έτσι είμαστε σε αναμονή για το τι θα γίνει με τη σκανδιναβική αγορά. Μια παρατεταμένη κακοκαιρία τώρα τους επηρεάζει στο να προχωρήσουν σε κρατήσεις».
Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο του Συλλόγου Ξενοδόχων η σεζόν θα κριθεί το δίμηνο Απριλίου-Μαΐου: «Επειδή το Πάσχα είναι 21 για τους καθολικούς και 27 για τους ορθόδοξους φαίνεται ότι τουριστικά δεν θα είναι κανένας καλός μήνας. Τα περισσότερα ξενοδοχεία θα ανοίξουν μετά τις 15 Απριλίου ενώ και ο Μάιος προς το παρόν κυμαίνεται σε χαμηλά επίπεδα», ανέφερε.
Ανησυχία μεγάλη ωστόσο επικρατεί για την πορεία των εισπράξεων από τον τουρισμό καθώς αν δεν ανατραπεί το σημερινό αρνητικό κλίμα με τον ρυθμό των κρατήσεων, τότε ενδεχομένως οι ξενοδόχοι οδηγηθούν σε προσφορές και εκπτώσεις με ότι αυτό συνεπάγεται για τον τζίρο των τουριστικών επιχειρήσεων: «Φοβάμαι ότι αρκετοί ξενοδόχοι θα αρχίσουν να δίνουν προσφορές και αυτό θα σημάνει απώλεια εισπράξεων. Παρότι η συμβουλή και από τον δικό μας πρόεδρο είναι να κρατηθούμε και να μην ρίξουμε τις τιμές από τώρα. Τα τελευταία χρόνια είχαμε μια λογική αύξηση στις τιμές, ώστε να μπορούμε τουλάχιστον να ανταποκριθούμε στις φορολογικές υποχρεώσεις που είναι ιδιαίτερα υψηλές. Αν όμως δούμε ότι δεν υπάρξει βελτίωση στις τουριστικές κρατήσεις τότε θα οδηγηθούμε σε προσφορές», ανέφερε ο κ. Μπιρλιράκης.
Από την πλευρά του ο Στράτος Μπερετης, πρόεδρος του συνδέσμου τουριστικών πρακτόρων Ρεθύμνου υποστήριξε πως οι κρατήσεις είναι μειωμένες σε σχέση με πέρυσι, ανέφερε ωστόσο ότι δεν συντρέχει προς το παρόν λόγος ανησυχίας: «Οι κρατήσεις είναι περιορισμένες και καταγράφουν πτώση που μπορεί να φτάνει και το 15% σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Βέβαια δεν είναι κάτι που μας ανησυχεί προς το παρόν, θεωρώ ότι θα ισορροπήσει και θα φτάσει η μείωση το 7% και θα κλείσει η σεζόν στα επίπεδα του 2017, που επίσης ήταν μια καλή χρονιά. Αυτό που συμβαίνει δεν είναι παράλογο. Αρχικά δεν είναι δυνατόν να υπάρχει συνεχώς αύξηση. Θα ήταν η τέταρτη χρονιά συνεχούς αύξησης. Επομένως ήταν λογικό να αρχίσει να ισορροπεί το πράγμα. Κατά δεύτερον άνοιξαν οι ανταγωνίστριες τουριστικά αγορές, κατά τρίτον το προϊόν μας είναι πιο ακριβό κατά πολύ λόγω υποτιμημένης τουρκικής λίρας και αιγυπτιακού νομίσματος και επίσης υπάρχει ανησυχία για το brexit. Ελπίζουμε όλοι να πάει καλά γιατί για εμάς η Αγγλία είναι καθοριστική τουριστική αγορά. Θεωρούμε ότι το μεγάλο ποσοστό μείωσης που έχουμε αυτή τη στιγμή θα εξισορροπηθεί το επίμονο δίμηνο και θα κλείσει η ψαλίδα με κάποιες προσφορές που θα γίνουν. Βέβαια μεγάλο ερωτηματικό αποτελεί το πως θα είναι ο καιρός στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη, καθώς αρκετοί περιμένουν τις κλιματολογικές συνθήκες για να δουν αν θα ταξιδέψουν στη χώρα μας».
Σε ότι αφορά τις εισπράξεις αυτές, σύμφωνα με τον κ. Μπερετη, θα είναι μειωμένες δεδομένης και της υψηλής φορολογίας του τουριστικού κλάδου: «Γενικά το λειτουργικό κόστος των ξενοδοχείων και των πρακτορείων είναι αρκετά υψηλό. Όταν έχεις ένα ΦΠΑ 24% δεν μπορείς να ανταγωνιστείς χώρες που έχουν πολύ μικρότερο ποσοστό φορολόγησης και έχεις και ένα εργατικό κόστος πολύ μεγαλύτερο από τις ανταγωνίστριες χώρες της ανατολικής Μεσογείου. Επομένως εκ των πραγμάτων το προϊόν το δικό μας είναι πιο ακριβό λόγω κρατικών εισφορών και φόρων και λόγω νομίσματος» είπε και διευκρίνισε πως «δεν μπορούμε να πούμε σε καμιά περίπτωση ότι θα είναι μια κακή σεζόν. Αν φτάσουμε στα επίπεδα του 2017 θα πρέπει να είμαστε ευχαριστημένοι. Όμως θεωρώ ότι σίγουρα δεν θα είναι όπως το 2018 έτσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα».
Ο ίδιος τόνισε ότι το στοίχημα για τον κλάδο είναι η ενίσχυση των «άκρων» της τουριστικής περιόδου δηλαδή του διμήνου Απριλίου-Μαΐου και του Οκτωβρίου Νοεμβρίου: «Ο στόχος μας είναι να αυξήσουμε τα άκρα γιατί ουσιαστικά εκεί παίζεται το παιγνίδι. Δηλαδή τους μήνες Απρίλιο-Μάιο και Οκτώβριο-Νοέμβριο, διότι οι υπόλοιποι μήνες είναι μια περίοδος που είθισται τα ξενοδοχεία να είναι γεμάτα. Άρα απαιτούνται ενέργειες και παρεμβάσεις για την ενίσχυση των μηνών στην αρχή και στο τέλος της τουριστικής περιόδου. Τέτοιες κινήσεις μπορεί να είναι ένας σχεδιασμός πενταετίας και πιο επιθετικές μορφές προσέλκυσης τουρ οπερέιτορ και αεροπορικών εταιριών, κυρίως με επιδότηση πτήσεων. Η Κρήτη είναι ένας προορισμός που ναι μεν προσφέρεται για εναλλακτικές μορφές τουρισμού, όμως δεν παύει να στηρίζεται με πάνω από 200.000 κλίνες στο μοντέλο ήλιο-θάλασσα. Οι ιδιώτες δεν μπορούν να επιδοτήσουν πτήσεις με δεδομένη τη φορολογική επιβάρυνση. Αυτό πρέπει να γίνει από περιφέρεια, επιμελητήρια, δήμους θα πρέπει να βρεθεί μια φόρμουλα τέτοια σε επίπεδο Κρήτης για να ενισχυθούν τα δυο αεροδρόμια. Δυστυχώς δεν μπορεί να γίνει από το κράτος αυτό, πρέπει να ανοίξει αυτή η συζήτηση».
Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με την τελευταία μελέτη του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων για τις προοπτικές του εισερχόμενου τουρισμού στην Ελλάδα το 2019, ο προγραμματισμός θέσεων στις εισερχόμενες πτήσεις στα περιφερειακά αεροδρόμια για τη θερινή σεζόν (στοιχεία έως 31/01/19) είναι μειωμένος κατά 7%, ποσοστό που μεταφράζεται σε 1,3 εκατ. θέσεις λιγότερες σε σύγκριση με τον αντίστοιχο της θερινής σεζόν 2018 στις 31/01/2018.
Σημειώνεται πως πέρσι τον Ιανουάριο η ζήτηση σε αεροπορικές θέσεις κατέγραφε άνοδο 21%, ενώ η πραγματοποιηθείσα αύξηση αφίξεων το 2018 ανήλθε σε +11% (ο προγραμματισμός αλλάζει διαρκώς καθώς εξελίσσεται η σεζόν, αφετέρου οι αφίξεις υπολείπονται του αριθμού θέσεων, αναλόγως της πληρότητας των αεροπλάνων).