Οι τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας μετά τις αλλαγές των κωδίκων του 2019 αποτέλεσε το αντικείμενο της ημερίδας που διοργάνωσε ο δικηγορικός σύλλογος Ρεθύμνου,το πρωί του Σαββάτου, προκειμένου να συζητήσουν τα νέα δεδομένα της νομοθεσίας μετά τις αλλαγές που προέκυψαν.
Σε γενικές γραμμές όπως τόνισαν οι τροποποιήσεις κινούνται σε θετική κατεύθυνση και υπάρχει κατά κοινή ομολογία αυστηροποίηση των ποινών , ωστόσο όπως επεσήμαναν δεν έχουν εμπεδωθεί από το δικηγορικό΄σώμα αφενός και αφετέρου όπως υπογράμμισαν δεν μπορεί κάθε φορά με αφορμή ένα ειδεχθές έγκλημα να τροποποιείται η νομοθεσία.
Ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Ρεθύμνου Θωμάς Λεχωβίτης, μεταξύ άλλων αναφέρθηκε στις τροποποιήσεις τονίζοντας πως «από το 2019 και μετά έχουμε τροποποιήσεις σαρωτικού χαρακτήρα τόσο στον ποινικό κώδικα όσο και στην ποινική δικονομία. Παρατηρήθηκε μάλιστα το φαινόμενο να έχουμε άλλου είδους τροποποιήσεις προς άλλη κατεύθυνση στην αρχή του 2019 και να ακολουθήσουν άλλου είδους στην αντίστροφη κατεύθυνση από την κυβέρνηση που διαδέχτηκε την προηγούμενη όσον αφορά τον ποινικό κώδικα και την ποινική δικονομία. Αφενός δεν έχουν ον εμπεδωθεί από το σώμα των δικηγόρων οι τροποποιήσεις αυτές, αφετέρου δεν έχουν παρθεί δείγματα νομολογιακά στις αποφάσεις των δικαστηρίων εννοώ που να αποτυπώνουν την αλλαγή που έχει γίνει».
Ο Αντώνης Βουλγαράκης, αντιπρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου Ρεθύμνου,ανέφερε:«Ο νέος ποινικός κώδικας και ο κώδικας ποινικής δικονομίας ετέθησαν σε ισχύ 1 Ιουλίου του 2019.. Έχουμε αλλεπάλληλες τροποποιήσεις μετά τον Ιούλιο του 2019. Ο 4855 του 2021 ήταν σαρωτικός, είχε περίπου 100 άρθρα. Καταλαβαίνετε, λοιπόν, ότι υπάρχει ανάγκη ενημέρωσης των μελών. των δικαστών να γίνει διάλογος πάνω σε αυτά, να δούμε γιατί οδηγηθήκαμε σε αυτά τα πράγματα και εμείς η θέση η δική μας είναι όχι άλλες τροποποιήσεις, δημιουργούν ανασφάλεια δικαίου. Δεν μπορούμε συγκυριακά ή εν θερμώ, όταν γίνεται ένα ειδεχθές έγκλημα που πράγματι γίνονται, γιατί ζούμε στον αστερισμό του “me too” και της ενδοοικογενειακής βίας και των γυναικοκτονιών, δεν είναι σωστό να νομοθετούμε κάτω από αυτό το καθεστώς και με τις εντυπώσεις που δημιουργούν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, που στην προσπάθειά τους να διαφωτίσουν καμιά φορά διαστρεβλώνουν χωρίς να γίνεται επίτηδες. Επομένως, η ανάγκη είναι αυτή να είναι να ενημερωθούν πώς λειτουργεί, γιατί δεν είναι ποτέ ένα άθροισμα κανόνων, το δίκαιο είναι ένα σύστημα κανόνων δικαίου, που υπακούει σε κάποιες αρχές».
Ο Νικόλαος Μπιτζιλέκης , Καθηγητής Ποινικού Δικαίου Νομικής Σχολής του ΑΠΘ ,επεσήμανε: «Από το 19 μέχρι σήμερα έγιναν κάποιες τροποποιήσεις στο νέο κώδικα, γι’ αυτό θα μιλήσουμε. Άλλες είναι προς θετική κατεύθυνση, αυτό είναι και θέμα επιστημονικής προσέγγισης, άλλες αποκαθιστούν κάποιες αντινομίες που υπήρξαν, κάποιες δυσκολίες από την βεβιασμένη ψήφιση του ποινικού κώδικα και του κώδικα ποινικής δικονομίας, του νέου κωδίκου. Άλλες έχουν και τα προβλήματά τους, είναι θέμα επιστημονικής προσέγγισης το πως τα βλέπει κανείς. Πάντως η ουσία είναι ότι οι αλλαγές έγιναν επί το αυστηρότερο.
Έχει αρκετά προβλήματα κατά την άποψή μου. Οι ποινές είναι πάρα πολύ μεγάλες, είναι εξοντωτικές. Επίσης η κατάχρηση που γίνεται σε πολλά θέματα, από άποψη ποινικής καταστολής, δημιουργεί αρκετά προβλήματα και στο θέμα της ερμηνείας της γενετήσιας πράξης, και στην έννοια του βιασμού στη σχετική παράγραφο για την γενετήσια πράξη, χωρίς τη συναίνεση του θύματος. Αυτά έχουν αρκετά ζητήματα».
Από την πλευρά του , ο Αθανάσιος Ζαχαριάδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Ποινικής Δικονομίας της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ,ανέφερε: «Η αλήθεια είναι ότι επειδή έχουν εκδοθεί πάρα πολλές οδηγίες από την Ευρωπαϊκή Ένωση, είμαστε αναγκασμένοι να προσαρμόζουμε τη νομοθεσία μας στις οδηγίες αυτές. Έτσι, παρά το γεγονός ότι του 2019 τέθηκε σε εφαρμογή ο νέος κώδικας ποινικής δικονομίας που, έχουν ψηφιστεί έκτοτε περίπου 10 νόμοι, οι οποίοι τον ξανά τροποποίησαν. Οι περισσότεροι ήταν σε ενσωμάτωση οδηγιών, υπήρξαν και νόμοι οι οποίοι απεικόνιζαν μια διαφορετική αντίληψη της καινούργιας κυβέρνησης, γιατί ο νέος κώδικας ποινικής δικονομίας ψηφίστηκε από το ΣΥΡΙΖΑ. Μετά ακολούθησε νόμος μεγάλους εκτεταμένους ο 4855 του 21, που τον ψήφισε η καινούργια κυβέρνηση, όπου άλλαξε πάρα πολλές από τις ρυθμίσεις προηγούμενες. Στην στον κώδικα ποινικής δικονομίας, σε αντίθεση με τον ποινικό κώδικα που ίσως σωστά εκεί χρειάζεται να γίνουν κάποιες επεμβάσεις, υπήρξανε άλλες ρυθμίσεις, οι οποίες είναι πολύ θετικές και βελτιωτικές του σχεδίου του κώδικα ποινικής δικονομίας και άλλες οι οποίες έγιναν μάλλον πλεοναστικά. Αυτή είναι η γνώμη μου.
Το μεγάλο πρόβλημα που έχει ο δικηγορικός του δικαστικός κόσμος είναι ότι εξαιτίας των αλλεπάλληλων τροποποιήσεων δεν ξέρει κανείς, δεν έχει σαφή εικόνα του τι ισχύει. Γι’ αυτό γίνονται και αυτές οι εκδηλώσεις. Κάθε φορά που αλλάζει μια κυβέρνηση να μην αλλάζει και ο ποινικός κώδικας δικονομίας ή κάθε φορά που συμβαίνει ένα έγκλημα για λόγους επικοινωνιακούς, να προσπαθούμε να το αντιμετωπίσουμε με νόμο .Αυτό είναι η βασική αιτία κατά αυτών των νόμων».
«Ο ποινικός νομοθέτης, στο βαθμό που ρυθμίζει και καθορίζει την κοινωνική συμβίωση, θα πρέπει πέρα και πάνω από όλα να είναι νηφάλιος, ψύχραιμος και να νομοθετεί με όρους διαχρονίας, δηλαδή όχι ως προϊόν συγκυρίας. Φοβάμαι ότι πάρα πολλές, πρόσφατες, γρήγορες και πρόχειρες νομοθετικές μεταβολές στον ποινικό κώδικα του 2019 είναι προϊόν ενός ιδιότυπου τηλεοπτικού ποινικού λαϊκισμού που καθιστά υποθέσεις συγκυρίας και επικαιρότητας με όρους και πηγή νομοθετικών πρωτοβουλιών. Το πρόβλημα είναι ότι δυστυχώς είναι η παλαιότητα και η ψυχραιμία λόγω των σοβαρών και υπαρκτών κοινωνικών προβλημάτων λειτουργεί ως εκκρεμές, έτσι ώστε από την ατιμωρησία πολλές φορές να πηγαίνουμε στην υπερβολική αυστηροποίηση, χωρίς το μέτρο που είναι πάντα η αρχή, μέση και το τέλος σύγχρονης, ανθρωποκεντρικής ποινικής νομοθεσίας» επεσήμανε ο Νικόλαος Κοτζαμπασάκης, Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω.
Αναφορικά με τα τα εγκλήματα κατά της γενετήσιας αυτοδιάθεσης μετά το 2019 μίλησε ο Μανόλης Πετρακάκης, Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω, ο οποίος τόνισε μεταξύ άλλων πως: «Το νομοθετικό οπλοστάσιο αναφορικά με την προστασία της παιδικής ηλικίας είναι εξαιρετικά επαρκές και σύγχρονο. Βεβαίως οι ποινές έχουν αυστηροποιηθεί. Το ζήτημα βέβαια είναι να μην μείνουμε μόνο στην αυστηροποίηση των ποινών σε αυτού του είδους τα αδικήματα, αλλά και σε ζητήματα όπως έχει έχουν να κάνουν με την αποφυγή της δευτερογενούς θυματοποίησης του θύματος, είτε μέσω της δημοσιότητας, είτε μέσω διαδικασιών όπου τα παιδιά εκτίθενται σε συνεχείς καταθέσεις σε αρμόδιες αρχές. Επιπλέον την φροντίδα για μια ουσιαστική έκτιση της ποινής από τον δράστη, έτσι ώστε όταν επιστρέψει στην κοινωνία να υπάρχουν θετική πρόγνωση ότι δεν θα υποτροπιάσει και ότι θα είναι πλέον συμμορφωμένος με τους νόμους της κοινωνίας»
Ο Παντελής Φουρφουλάκης, δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω μίλησε για τις αλλαγές στην προκαταρκτική εξέταση τονίζοντας πως:
« φαίνεται η προκαταρκτική εξέταση ουσιαστικά να μεταλλάσσεται σε μια καίρια και μια ουσιαστική ανακριτική διαδικασία, αναπληρώνοντας κατά το μεγαλύτερο μέρος και την παλαιότερη προανάκριση, αλλά και την ίδια την ανάκριση. Πλέον σήμερα παρέχει τη δυνατότητα, εάν η προκαταρκτική εξέταση διενεργηθεί μέσα στα πλαίσια του νέου κώδικα ποινικής δικονομίας, να αναπληρωθεί ακόμα και το ανακριτικό έργο και ο ανακριτής να καλέσει απλώς τον κατηγορούμενο για απολογία και στη συνέχεια να του επιβάλει τα μέτρα του δικονομικού καταναγκασμού. Αυτή ήταν μια συνειδητή επιλογή του νομοθέτη, η οποία στηρίχθηκε σε στατιστικά στοιχεία των τελευταίων ετών από τα Πρωτοδικεία Αθηνών, Πειραιώς και Θεσσαλονίκης, όπου έδειξε ότι πράγματι, μια προδικαστική σωστή διερεύνηση απαλλάσσει τα δικαστήρια από σημαντικό όγκο. Η αλήθεια είναι ότι έχουμε ακόμα αρκετά πράγματα να κάνουμε. Κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, πλην όμως υπάρχουν και κάποιες ατέλειες οι οποίες μένει στο μέλλον να δούμε αν πράγματι θα εφαρμοστούν στην πράξη και αν θα τροποποιηθούν. Πάντως το γενικό πνεύμα του νέου κώδικα ποινικής δικονομίας χωρίς καμία αμφιβολία είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, αναφορικά με το κομμάτι της προδικασίας».
Την επιστημονική ημερίδα παρακολούθησε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον ο δικηγορικός κόσμος του Ρεθύμνου ενώ το παρόν έδωσαν η αντιπεριφερειάρχης Μαρία Λιονή και ο δήμαρχος Ρεθύμνου Γιώργος Μαρινάκης.
