Αναφορικά με τον τάφο του Γεωργίου Σαουνάτσου και το δικαίωμα χρήσης που παραχωρήθηκε σε άλλη οικογένεια, ο πρόεδρος του Εκκλησιαστικού συμβουλίου της ενορίας του Αγίου Κωνσταντίνου π. Δημοσθένης Καργιανάκης απαντώντας στον κ. Ν. Δασκαλάκη κατόπιν σχετικού αιτήματος που υπέβαλλε, αναφέρει τα παρακάτω:
Κατόπιν αιτήματός σας και αφού το συμβούλιο έλαβε γνώση του εγγράφου σας σας παραθέτουμε τα ακόλουθα:
Από έρευνα στα ευρετήρια Κτητόρων τάφων στο νεκροταφείο Ρεθύμνης, προέκυψε ότι έχει συσταθεί δικαίωμα χρήσης σε γήπεδο (τάφο) στα στοιχεία του δικαιούχου, Μανόλη Σαουνάτσου (Μανέλη) και με αριθμό 491. Στο τάφο αυτό είχε ενταφιαστεί το 1947 ο υιός του ανωτέρω, Γεώργιος Μαν. Σαουνάτσος και με δηλωθείσα μεταφορά οστών, κατά το έτος 1981, της Χαράς Γ. Σαουνάτσου. Επίσης, σύμφωνα και με δήλωση σας στον αυτό γήπεδο είχαν μεταφερθεί τα οστά της μητέρα σας, Παγώνας Σαουνάτσου.
Επειδή, από τις διατάξεις του άρθρου 3 του αν. ν. 582/1968 προκύπτει (όπως άλλωστε και υπό το προϊσχύσαν άρθρο 7 του β.δ/τος της 5.5.1834) ότι για τη σύσταση οικογενειακού τάφου, την παραχώρηση δηλαδή στο δικαιούχο και τα μέλη της οικογενείας του, κατά τις ειδικότερες διακρίσεις του άρθρου 3 παρ. 3 του νόμου, του αποκλειστικού δικαιώματος χρήσεως ορισμένου τάφου, απαιτείται ρητή πράξη της αρμόδιας αρχής (Σ.τ.Ε. 4171/1999, 1576/1996). Ως άδεια χρήσεως πράγματος που ανήκει στη περιουσία της οικείας ενορίας, η πράξη αυτή αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη με την οποία δεν ιδρύεται έννομη σχέση του ιδιωτικού δικαίου, ούτε αποτελεί ο χώρος, επί του οποίου παρέχεται δικαίωμα χρήσεως (ταφής), περιουσιακό στοιχείο του παραχωρησιούχου.
Δεν έχουν, συνεπώς, εν προκειμένω εφαρμογή οι σχετικοί με την κτήση, μεταβίβαση και απώλεια των ιδιωτικών δικαιωμάτων κανόνες (παραγραφή, χρησικτησία, κληρονομική διαδοχή κλπ.), υπόκειται δε το δικαίωμα χρήσεως οικογενειακού τάφου στη μονομερή και εξουσιαστική επέμβαση της αρμόδιας αρχής ως φορέως δημοσίας διοικήσεως (Σ.τ.Ε. 1552/1983, πρβλ. υπό το προϊσχύσαν καθεστώς και Σ.τ.Ε. 2070/1950).
Σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 966 και 970 του Α. Κώδικος δύναται να αποκτάται ιδιαίτερο ιδιωτικό δικαίωμα (ειδικό δικαίωμα) επί ορισμένου χώρου ταφής (άρθρον 3 παρ. 1 Α.Ν. 582/1968). Η παραχώρηση ιδιαιτέρου δικαιώματος ταφής εκ μέρους του διοικούντος το Κοιμητήριο, αποτελεί διοικητικής φύσεως παραχώρηση αδείας χρήσεως πράγματος, οι δε σχετικές πράξεις της αρμόδιας Αρχής συνιστούν εκτελεστές διοικητικές πράξεις. Ο χώρος επί του οποίου παρέχεται δικαίωμα χρήσεως δεν αποτελεί περιουσιακό στοιχείο εκείνου προς τον οποίον έγινε η παραχώρηση, και ως εκ τούτου απαγορεύεται η μεταβίβασή του σε ειδικούς (πώληση, δωρεά, ανταλλαγή κλπ) και καθολικούς (κληρονομία, διαθήκη κλπ) διαδόχους του (άρθρον 3 παρ. 2 του Α.Ν. 582/68) . Δικαίωμα ταφής στους οικογενειακούς τάφους έχουν: α. Εκείνος προς τον οποίον έγινε η παραχώρηση. β. Ο/Η σύζυγός της/του. γ. Οι κατ΄ ευθεία γραμμή ανιόντες ή κατιόντες αυτού. δ. Τα νόμιμα, θετά νομιμοποιηθέντα αναγνωρισθέντα δικαστικά και εξώδικα και υιοθετηθέντα τέκνα του και οι κατιόντες των τέκνων. ε. …ς). Οι αδελφοί ή αδελφαί (άγαμοι) που δεν έχουν δικήν τους οικογένεια, υπό τον όρο της εγγράφου συγκαταθέσεώς του, και αν δεν υπάρχει αυτός, έγγραφη συγκατάθεση του συζύγου της ή της συζύγου του ή των κατιόντων αυτού (άρθρον 3 παρ. 3 του Α.Ν. 582/1968).
Σύμφωνα, με την άνω παράγραφο, δικαίωμα ταφής στον τάφο με αριθμόν 491, είχε ο Μανόλης Σαουνάτσος, η σύζυγος αυτού, τα τέκνα αυτού (ήτοι Γεώργιος-Ανδρέας-Θεμιστοκλής και Μαρία) και οι κατιόντες των τέκνων (στην προκείμενη περίπτωση Παγώνα – Αυγή – Ζώη – Ελένη και Μανώλης, τέκνα του Γεώργιου Σαουνάτσου).
Η χρήση των οικογενειακών τάφων των οποίων δεν υπάρχουν οι κατά τα ανωτέρω δικαιούχοι, περιέχονται στην ενορία, που δύναται να διαθέσει αυτούς ελεύθερα. Επίσης τάφοι για τους οποίους δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία απόκτησης και χρήσης από τον διεκδικούντα, περιέρχονται στην ενορία και διατίθενται ελεύθερα.
Προβλέπεται, με τους κανονισμούς που εκδίδονται κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 4 παρ. 1 του αν. ν. 582/1968, ότι περιέρχονται στην αρμόδια αρχή τάφοι που έχουν χρησιμοποιηθεί χωρίς προηγούμενη σχετική πράξη παραχωρήσεως (πρβλ. Σ.τ.Ε. 2582/1971). Εξάλλου, επιτρεπτώς μεν, καταρχήν, προβλέπεται, με τους ως άνω κανονισμούς, για λόγους χρηστής διοικήσεως, η δυνατότητα τακτοποιήσεως της χωρίς άδεια χρήσεως τάφου ως οικογενειακού, με την εκ των υστέρων καταβολή του προβλεπομένου ανταλλάγματος και την έκδοση αρμοδίως πράξεως συστάσεως οικογενειακού τάφου. Καμία, όμως, διάταξη ή γενική αρχή δικαίου δεν επιβάλλει την περαιτέρω ανοχή πραγματικής καταστάσεως που έχει δημιουργηθεί κατά παράβαση του νόμου, με την (έστω και επί μακρόν ακώλυτη και καλόπιστη) χρήση τάφου χωρίς να συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις, ούτε επιβάλλει την αναγνώριση περαιτέρω δικαιώματος χρήσεως τάφου ως οικογενειακού, χωρίς την έκδοση σχετικής πράξεως της αρμόδιας αρχής μετά από καταβολή του προβλεπομένου ανταλλάγματος.
Για τον εν λόγω τάφο συστήθηκε δικαίωμα χρήσης οικογενειακού τάφου, κατόπιν αιτήματος, στα στοιχεία του Νικόλαου Σιλιγάρδου, υιού του Πολύδωρου Σιλιγάρδου. Ο τελευταίος επρόκειτο για τέκνο της Μαρίας Σαουνάτσου, θυγατέρα του προς ον η αρχική παραχώρηση. Για τη σύσταση του δικαιώματος αυτούς εκδόθηκε από το Εκκλησιαστικό συμβούλιο σχετική απόφαση του και καταβλήθηκε το προβλεπόμενο αντάλλαγμα.
Η κατασκευαστική επέμβαση που τελέστηκε από το νέο ιδιοκτήτη, συνίσταται στο δικαίωμα του χρήστη προς εκμετάλλευση του γηπέδου και σε αποκατάσταση τυχόν φθορών προς βελτίωση της χρήσης για την οποία αγόρασε και σε καμία περίπτωση δεν αλλοιώνει την ομοιομορφία του μνημείου αλλά και του χώρου, ώστε να χάνεται η καλαισθησία, ενώ η επέμβαση αυτή δεν θίγει την αρχιτεκτονική όψη του μνημείου, καθότι διατηρήθηκαν όλα αυτά τα στοιχεία που μαρτυρούν την αξία του.
