Ποιά η σημασία των βιταμινών – πολυβιταμινών στην υγεία του ανθρώπου -συμληρώματα διατροφής

Οι βιταμίνες παίζουν τεράστια βιολογική σημασία στον ανθρώπινο οργανισμό, συγκεκριμένα στον μεταβολισμό, την ανάπτυξη και τη ζωή του. Η έλλειψη τους δημιουργούν πολλά προβλήματα και πολλές φορές τον θάνατο. Είναι κάτι που μπορούμε να το διαπιστώσουμε καθημερινά, εάν ρίξουμε μια ματιά στο τι συμβαίνει σε περιοχές της γης πολύ φτωχές και απομονωμένες, όπου οι άνθρωποι δεν σιτίζονται σωστά ή και ακόμη τη περίοδο της Γερμανικής κατοχής στη Ελλάδα που πέθαινε ο κόσμος από έλλειψη βασικών τροφίμων.

Για όλους τους παραπάνω λόγους ο άνθρωπος καταφεύγει στη κατανάλωση βιταμινών και πολυβιταμινών κοινώς συμπληρώματα διατροφής προερχόμενες  από διάφορες πηγές.

Κάθε χρόνο στον κόσμο δαπανώνται περισσότερα από 100 δισεκατομμύρια δολάρια για βιταμίνες και συμπληρώματα διατροφής. Σχεδόν ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι παίρνουν ένα από αυτά ή δίνουν στα παιδιά τους. Κάποιοι γιατροί ισχυρίζονται ότι σώζουν ζωές. Πολλοί άλλοι πιστεύουν ότι τα περισσότερα προϊόντα βιταμινών επιφυλάσσουν κινδύνους, ιδιαίτερα τα συμπληρώματα διατροφής σε χάπια.

Στη σημερινή εποχή οι επιστήμονες υγείας  διαφωνούν, εάν πρέπει να λαμβάνονται όλες οι κατηγορίες βιταμινών χωρίς κανένα έλεγχο.

Ποιες βιταμίνες έχουν μεγαλύτερη σημασία: Οι φυσικές ή τεχνικά παρασκευαζόμενες (συνθετικές)

Οι φυσικές βιταμίνες όταν λαμβάνονται από τα τρόφιμα, είναι οι καλύτερα αποδεκτές από τον ανθρώπινο οργανισμό.

Αναλυτικά οι σπουδαιότερες βιταμίνες και σημασία τους στον ανθρώπινο οργανισμό.

1-Βιταμίνη A

Πρόκειται για μια βιταμίνη αντι-στρές. Η βιταμίνη Α διατηρεί την υγεία του δέρματος, καθώς και το βλεννογόνο του στομάχου, της ουροδόχου κύστης, του στόματος και των πνευμόνων. Βοηθά επίσης τη βελτίωση του ανοσοποιητικού μας συστήματος και στη συνέχεια τη παραγωγή περισσότερης ενέργειας στον ανθρώπινο οργανισμό. Την εξασφαλίζουμε σε τροφές π.χ φρούτα, όσπρια, αυγά, λαχανικά, σπανάκι.

2-Σύμπλεγμα βιταμινών Β

Βοηθούν στη ρύθμιση των επιπέδων των ορμονών και τον μεταβολισμό. Βελτιώνεται η διάθεση μας και συμβάλει στην απομάκρυνση της κόπωσης. Ποιές είναι Β1 (θειαμίνη), Β2 (Ριβοφαβλίνη), Β3 (Νιασίνη), Β5 (Παντοθενικόοξύ), Β6 (Πυροδοξίνη), Β9 (Φυλλικό οξύ), Β12 (Κοβαλαμίνη).

Υψηλά επίπεδα συμπλέγματος  βιταμινών Β, βρίσκουμε στο κρέας, τις φακές και τις πατάτες.

3-Βιταμίνη C

Ισχυροποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου, το οποίο καταπολεμά τους ιούς. Επίσης είναι χρήσιμη για τη σωστή απορρόφηση του σιδήρου από τον ανθρώπινο οργανισμό. Φρούτα και λαχανικά έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C.

4-Βιταμίνη D

Η έλλειψη της εκτός των άλλων συμβάλλει στην εμφάνιση του συνδρόμου της χρόνιας κόπωσης. Η έλλειψη της προκαλεί υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας και μειωμένη αντοχή σε αθλητικές δραστηριότητες. Η σύνθεση της γίνεται στο δέρμα με την έκθεσή μας στο ηλιακό φως. Απαντάται όμως και στα λιπαρά ψάρια, το κρέας, το βούτυρο, τα γαλακτοκομικά προϊόντα.

5-Βιταμίνη Ε

Η βιταμίνη Ε έχει σημαντική βιολογική σημασία στον ανθρώπινο οργανισμό, γιατί δρα ως αντιοξειδωτικό μέσο κατά των ελευθέρων ριζών που κατακλύζουν τον ανθρώπινο οργανισμό και επομένως περιορίζουν τη βλάβη των κυττάρων από αυτές.

Τη  βρίσκουμε στους ξηρούς καρπούς, τα φρούτα, ιδιαίτερα σε αυτά με κόκκινο φλοιό και τα λαχανικά.

Συνθετικές  βιταμίνες – Συμπληρώματα διατροφής

– Συνθετικές βιταμίνες

Η  πλειοψηφία των βιταμινών που κυκλοφορούν στο εμπόριο έχουν χημική σύνθεση και παράγονται στο εργαστήριο  δηλαδή είναι συνθετικές. Οι βιταμίνες αυτές έχουν την ίδια χημική σύνθεση με τις φυσικές, αλλά δεν έχουν την ίδια δράση με αυτές.

Μάλιστα πολλές συνθετικές βιταμίνες για να μπορέσουν να εκτελέσουν την «αποστολή» τους, αφαιρούν θρεπτικά συστατικά από τον οργανισμό.

Ο οργανισμός δεν μπορεί να τις αναγνωρίσει και να τις επεξεργαστεί και πολλές φορές απορροφάται μόνο ένα μικρό μέρος από αυτές.

Ένα παράδειγμα είναι η βιταμίνη C. Η συνθετική βιταμίνη περιέχει μόνο ασκορβικό οξύ, ενώ η φυσική εκτός από ασκορβικό οξύ περιέχει βιταμίνη P, τυροσινάση, ρουτίνη, βιοφλαβινοειδή και ανθοκυανίνες. Επομένως ο ανθρώπινος οργανισμός όταν λαμβάνει μόνο συνθετική βιταμίνη  C, θα χρειαστεί να πάρει τα υπόλοιπα στοιχεία από αλλού, όπως από τον ιστό κολλαγόνου.

Ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι η συνθετική βιταμίνη C κάνει τον οργανισμό όξινο, ενώ η φυσική τον αλκαλοποιεί. Αυτή είναι μόνο μια από τις πολλές διαφορετικότητες που μας κάνει σκεπτικούς, όπως επίσης η πρόσληψη υπερβολικής ποσότητας του συνθετικού ασκορβικού οξέος  που επιβαρύνει σοβαρά τα νεφρά κ.ά.

Επίσης από πρόσφατες τηλεοπτικές εκπομπές σε θέματα βιταμινών, πολλές συνθετικές βιταμίνες παρασκευάζονται από διάφορα προϊόντα του πετρελαίου και ένα τέτοιο εργοστάσιο λειτουργεί στη Σκωτία.

Κατόπιν των παραπάνω, η καλύτερη λύση είναι να λαμβάνουμε τις  βιταμίνες από φυσικές πηγές, η καλύτερα από μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή. Επίσης οι φυσικές βιταμίνες συνυπάρχουν από στοιχεία τα οποία συμπληρώνονται συνεργατικά μεταξύ τους για τη βελτιστοποίηση της βιοδιαθεσιμότητας και της απορρόφησης.

– Συμπληρώματα διατροφής

Λέγοντας συμπληρώματα διατροφής εννοούμε μίγματα βιταμινών και ανόργανων στοιχείων (μεμονωμένων ή σε διάφορους συνδυασμούς) πρωτεΐνες, υδατάνθρακες και λίπη (μεμονωμένα ή σε συνδυασμούς μεταξύ των με τις προηγούμενες κατηγορίες), μίγματα λιπαρών οξέων, ένζυμα, μεταβολίτες και εκχυλίσματα ιστών και αδένων και βιταμίνες  (π.χ. sports drinks), συστατικά τροφίμων (βασιλικός πολτός, γύρη, μαγιά μπύρας, φυτικές ίνες, σκόρδο, φύκια κ.ά.), διάφορα βότανα και εκχυλίσματα αυτών, σκευάσματα αύξησης ή μείωσης σωματικού βάρους, εν γένει που απευθύνονται σε αθλητές

Τα συμπληρώματα διατροφής είναι τρόφιμα αρμοδιότητας του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ), που αποσκοπούν στη κάλυψη ελλείψεων της δίαιτας καταναλωτών σε θρεπτικά συστατικά.

Κίνδυνοι από αλόγιστη χρήση

Ταξινομούνται σε τέσσερις (4) βασικές κατηγορίες

– Κίνδυνοι από υπερδοσολογία λήψης.

– Κίνδυνοι από αλληλεπιδράσεις με φάρμακα.

-Το ασβέστιο (Ca), Αργίλιο (AL) και Μαγνήσιο (Mg)  που περιέχονται σε σκευάσματα, μπορεί να αλληλεπιδράσουν με φάρμακα για τη καρδιά, με ορισμένα διουρητικά.

– Η βιταμίνη (Ε) αυξάνει τον κίνδυνο εσωτερικής αιμορραγίας, όταν λαμβάνεται με ασπιρίνη ή αντιπηκτικά όπως βαρφαρίνη.

– Η βιταμίνη (Κ) μπορεί να αλληλεπιδράσει με αντιπηκτικά π.χ. κουμαρίνη.

– Το βαλσαμόχορτο επηρεάζει δυσμενώς τη φαρμακευτική δράση αντικαταθλιπτικών και αντιυπερτασικών φαρμάκων.

– Κίνδυνοι από παραπλανητικές ετικέτες και προωθητικές ενέργειες.

Η σήμανση των συμπληρωμάτων διατροφής πρέπει να πληρούν συγκεκριμένους κανόνες, ακόμη πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην αποφυγή της παραπλάνησης των καταναλωτών. Η πιο σημαντική απαγόρευση αφορά την αναγραφή στη σήμανση ισχυρισμών ή ενδείξεων ή εικόνων που υπονοούν άμεσα ή έμμεσα την πρόληψη, αγωγή ή θεραπεία ανθρώπινης νόσου. Οι κίνδυνοι αυτοί είναι ιδιαίτερα αυξημένοι σε προϊόντα που προωθούνται στην αγορά μέσω διαδικτύου, απευθείας από χώρες του εξωτερικού.

– Κίνδυνοι από τη λήψη απαγορευμένων ουσιών.

Πολλές ουσίες που αν και έχουν κριθεί επικίνδυνες και έχουν απαγορευθεί από τον FDA στην Αμερική ή τον ΕΟΦ στην Ελλάδα συνεχίζουν να περιέχονται σε συμπληρώματα που κυκλοφορούν παράνομα, θέτοντας σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία π.χ. η εφεδρίνη η οποία χρησιμοποιείται σε σκευάσματα για απώλεια βάρους και αύξηση του αναβολισμού σε αθλητές, με διαφορετικές παρενέργειες.

Πηγές

– Κατάλληλη Βιβλιογραφία

– Τηλεοπτικές Εκπομπές