Ο βακαλάος κοινώς μπακαλιάρος, όπως όλοι γνωρίζουμε είναι ένα είδος ψαριού που έχει λεπτό επίμηκες σώμα, με μεγάλο κεφάλι. Τα θωρακικά πτερύγια έχουν 10 με 15 ακτίνες. Έχει δε ραχιαία πτερύγια με το οπίσθιο να αποτελείται από 43 μέχρι 51 ακτίνες και να γίνεται κοίλο όσο το ψάρι αναπτύσσεται. Τα λέπια του είναι μικρά, έχει δε χρώμα γκρι προς καφέ στη ράχη, φωτεινότερο στο πλάι και λευκή κοιλιά. Λόγω του χρώματος της ράχης, οι Αρχαίοι Έλληνες αποκαλούσαν τους μπακαλιάρους όνους δηλ. γάιδαρους.
Απαντάται στο βορειοανατολικό μέρος του Ατλαντικού συμπεριλαμβανομένης της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας.
Η ζωή του διαρκεί περίπου 13 χρόνια. Ο μπακαλιάρος κατά την ενηλικίωση του έχει μήκος από 20 μέχρι 70 εκατοστά, αλλά μπορεί να φτάσει σε μήκος τα 140 εκατοστά και βάρος μέχρι τα 15 κιλά
Ιστορία
Το έθιμο της κατανάλωσης του μπακαλιάρου την 25η Μαρτίου υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια, κάτι που πολλοί δε γνωρίζουν για την ιστορία και την αιτία καθιέρωσης της. Η παράδοση αυτή συγκεκριμένα κρατάει από τον 4ο αιώνα μ.χ περίπου γιατί η Τεσσαρακοστή είναι η παλαιότερη και πιο αυστηρή χρονική περίοδος νηστείας για την Ορθόδοξη Εκκλησία και ενδιάμεσα επιτρέπεται η κατανάλωση μη νηστίσιμων, λόγω ακύρωσης της νηστείας, για τρεις φορές. Η πρώτη από αυτές τις εξαιρέσεις είναι η εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, όπως έχει καθιερωθεί η 25η Μαρτίου και το παραδοσιακό έδεσμα είναι ο μπακαλιάρος με σκορδαλιά.
Η εξήγηση για τη γευστική αυτή συνήθεια, έχει να κάνει κυρίως με την αδυναμία των κατοίκων της ενδοχώρας να προμηθεύονται άμεσα και οικονομικά φρέσκο ψάρι, που επίσης ως γνωστό ο μπακαλιάρος είναι ένα διατηρήσιμο ψάρι σε αλάτι.
Ο μπακαλιάρος η υγράλατος μορφή του, ήλθε στο ελληνικό τραπέζι, περί τον 15ο αιώνα και καθιερώθηκε άμεσα ως το εθνικό φαγητό της 25ης Μαρτίου.
Οι πρώτοι που πάστωσαν το μεγάλο ψάρι είναι οι Βάσκοι και ξεκίνησαν το εμπόριο του μπακαλιάρου από τον Μεσαίωνα, που τον ονόμασαν λόγω της δυνατότητας διατήρησης του «ψάρι του βουνού».
Επίσης των Πορτογάλων είναι το εθνικό τους φαγητό ο μπακαλιάρος ή όπως τον αποκαλούν βακαλάο.
Οι Άγγλοι μας έφερναν μεγάλες ποσότητες μπακαλιάρου, ανταλλάσοντάς τον με σταφίδες.
Διατροφική σημασία του μπακαλιάρου
Θερμίδες -Πρωτεΐνες
Ο μπακαλιάρος είναι ψάρι με λίγες θερμίδες (82 ανά μερίδα 100γρ), κάτι που σημαίνει ότι είναι εξαιρετική πηγή για όσους θέλουν να απολέσουν βάρος, παρέχοντας παράλληλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ο ανθρώπινος οργανισμός.
Είναι πλούσιος σε πρωτεΐνη (18γρ.πρωτείνης ανά 100γ).
Ωμέγα-3 λιπαρά
Είναι πλούσιος σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, που ως γνωστό έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες στον ανθρώπινο οργανισμό και συγκεκριμένα στον εγκέφαλο, στις διάφορες εσωτερικές φλεγμονές, την καρδιά. Επίσης παίζουν ρόλο και στην απώλεια για υπέρβαρα άτομα.
Μαγειρική
Ο μπακαλιάρος είναι εύκολο στη μαγειρική ψάρι, που μπορεί να μαγειρευτεί με διάφορους τρόπους, λίγο πολύ γνωστούς στους περισσότερους.
