Την εκ νέου εφαρμογή προγράμματος χωριστής συλλογής χρησιμοποιημένων βρώσιμων λιπών και ελαίων (τηγανελαίων) μέσω της ανάπτυξης δικτύου ειδικών κάδων συλλογής τους για την εν συνεχεία κατάλληλη εναλλακτική διαχείρισή τους από αδειοδοτημένο φορέα αποφάσισε χθες το δημοτικό συμβούλιο Ρεθύμνου. Υπενθυμίζεται ότι το πρόγραμμα που υλοποιούσε ο δήμος Ρεθύμνης σε συνεργασία με το Πολυτεχνείο Κρήτης είχε ατονίσει τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Ο δήμος επιθυμεί να το εφαρμόσει εκ νέου με δεδομένο ότι η χωριστή συλλογή τηγανέλαιου επιβάλλεται από το εθνικό σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων.
Η Διεύθυνση Περιβάλλοντος θα υποδείξει τις θέσεις που θα τοποθετηθούν οι ειδικοί κάδοι χωριστής συλλογής των χρησιμοποιημένων βρώσιμων λιπών και ελαίων (τηγανελαίων), τους οποίους θα παρέχει δωρεά και με δική του ευθύνη τοποθέτησης ο φορέας συλλογής. Ο απαιτούμενος προς εγκατάσταση αριθμός κάδων δεν θα μπορεί να είναι μικρότερος των (25) είκοσι πέντε. Επίσης, ο ανάδοχος θα πρέπει να πραγματοποιήσει παράλληλες δράσεις ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης για τη συλλογή χρησιμοποιημένων βρώσιμων λιπών και ελαίων (τηγανελαίων), όπως την έκδοση και διανομή φυλλαδίων σε λαϊκές αγορές και σχολεία, τη διοργάνωση εκδηλώσεων σε κοινόχρηστους χώρους, εκστρατεία διαφήμισης σε social media κ.λπ.
Η υλοποίηση του συγκεκριμένου προγράμματος σύμφωνα με την εισήγηση που παρουσιάστηκε χθες θα έχει ως αποτέλεσμα:
- Τη συμμόρφωση του δήμου με το εγκεκριμένο ΕΣΔΑ και με το Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμμάτων του (ΤΣΔΑ).
- Την απαλλαγή του ΧΥΤΑ από μία επικίνδυνη και περιβαλλοντικά πολύ επιβαρυντική κατηγορία αποβλήτων, με αποτέλεσμα περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη.
- Την ευαισθητοποίηση των πολιτών σε θέματα ανακύκλωσης.
- Το οικονομικό όφελος από τον μικρότερο βάρος απορριμμάτων που θα προκύψει προς μεταφορά και από το τέλος απόρριψής τους (gate fee) στη ΜΕΑ Αμαρίου.
Όπως αναφέρεται στην εισήγηση, από την υλοποίηση της παραπάνω δράσης, καμία δαπάνη δεν θα βαρύνει τον δήμο Ρεθύμνης, ενώ αντίθετα, θα προκύψουν υπέρ αυτού κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη, μέσα από την ορθή διαχείριση των εν λόγω απορριμμάτων αλλά και από ανταποδοτικά οικονομικά οφέλη.
Στην περίπτωση που το πρόγραμμα σημειώσει επιτυχία και εφόσον κριθεί εφικτό από τα συνεργαζόμενα μέρη, μπορεί να υπάρξει μελλοντικά και η προοπτική επέκτασης του δικτύου των ειδικών κάδων χωριστής συλλογής χρησιμοποιημένων βρώσιμων λιπών και ελαίων (τηγανελαίων) και σε άλλα σημεία των διοικητικών ορίων του δήμου.
Η διάρκεια της σύμβασης θα ορίζεται για χρονικό διάστημα πέντε ετών.
Για την υλοποίηση του προγράμματος, ο δήμος Ρεθύμνης θα απευθύνει πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα προσφορά υπέρ του δήμου, κατόπιν σχετικής απόφασης της Δημοτικής επιτροπής, στην οποία θα καθοριστούν οι όροι της πρόσκλησης.
Όπως ανάφερε μιλώντας στα «Ρ.Ν.» ο αντιδήμαρχος Περιβάλλοντος και Κυκλικής Οικονομίας Στέλιος Σπανουδάκης: «Η περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση των τηγανελαίων (Αποβλήτων Βρώσιμων Ελαίων και Λιπών) επιτάσσει την ξεχωριστή συλλογή τους και την παράδοσή τους σε αδειοδοτημένες επιχειρήσεις συλλογής για την προώθησή τους προς αξιοποίηση και τη μετατροπή τους σε βιοκαύσιμα. Αυτού του είδους η συλλογή υλοποιείται σε καταστήματα εστίασης, κατόπιν συνεργασίας των παραγωγών – ιδιωτικών επιχειρήσεων με ιδιωτικές εταιρείες συλλογής, οι οποίες συλλέγουν τα απόβλητα και τα οδηγούν σε ανάλογες κατάλληλα αδειοδοτημένες εταιρείες για παραγωγή βιοκαυσίμων. Όσο αφορά τη συλλογή τηγανελαίων από τους δημότες, η Διεύθυνση Περιβάλλοντος του δήμου Ρεθύμνης γνωρίζοντας την αναγκαιότητα συλλογής τους, είχε συνάψει Σύμβαση με εγκεκριμένο μεταφορέα η οποία λύθηκε λόγω μη εκπλήρωσης των συμβατικών υποχρεώσεων από τα μέρη. Επιπλέον, η εμπειρία της προηγούμενης Σύμβασης κατέδειξε προβλήματα όπως την ανάγκη χρήσης διακριτών κάδων που δε συγχέονται με κάδους άλλων ειδών απορριμμάτων, γεγονός το οποίο είχε ως αποτέλεσμα την πρόσμιξη των τηγανελαίων με παντός είδους απόβλητα και τη ρίψη τους χύδην χωρίς την απαραίτητη συσκευασία.
Ο δήμος είναι υποχρεωμένος σύμφωνα με το εθνικό σχέδιο να έχει ξεχωριστή γραμμή και για τα τηγανόλαδα. Εμείς είχαμε ξεχωριστούς κάδους και για τα τηγανόλαδα, αλλά είχε βγει ένα πρόγραμμα από το πολυτεχνείο, το οποίο όταν ολοκληρώθηκε πριν τέσσερα ατόνησε. Οπότε τα τελευταία τέσσερα χρόνια δεν κάνουμε ανακύκλωση τηγανόλαδου. Έπειτα, ήρθε ένας ανάδοχος στου οποίου στην αρχική σύμβαση υπήρχε μια πλατφόρμα μέσω του προγράμματος στην οποία ηλεκτρονικά θα παρακολουθούσε ο ανάδοχος και θα έβλεπε την πληρότητα των κάδων και θα τους μάζευε. Σταμάτησε το πρόγραμμα, δεν υπήρχαν αυτοί οι έξυπνοι αισθητήρες. Δεν μαζεύονταν τακτικά, πετούσαν και σκουπίδια μέσα και πήγαινε ο δήμος και τα μάζευε αντί για τον εργολάβο. Οι κάδοι υπήρχαν και μαζεύτηκαν το τελευταίο εξάμηνο. Οπότε πήραμε την απόφαση πριν περίπου δύο μήνες, που κοινή συναινέσει κλείσαμε τη σύμβαση, την ακυρώσαμε την προηγούμενη σύμβαση με τον ανάδοχο και βγαίνουμε πάλι στον αέρα με πρόσκληση για καινούργιο ανάδοχο για να είναι διαχειριστής των τηγανελαίων. Αυτή η διαδικασία θα χρειαστεί ένα δίμηνο σίγουρα. Το Δημοτικό Συμβούλιο ενέκρινε τη διαδικασία να ξεκινήσει τη διαδικασία ανάθεσης σε πιστοποιημένο διαχειριστή να συλλέγει τα τηγανόλαδα από το Ρέθυμνο. Οπότε στο συμβούλιο εγκρίναμε την έναρξη της διαδικασίας της ανάθεσης. Σε επόμενη φάση θα αναφέρουμε τους όρους για να τους εγκρίνει η δημοτική επιτροπή, θα βγάλουμε πρόσκληση και θα καλέσουμε να καταθέσουν προσφορές. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια υπολειτουργούσε το σύστημα».
Οι επιπτώσεις από τη ρίψη τηγανέλαιων στο αποχετευτικό δίκτυο
Με τον όρο «τηγανέλαια» χαρακτηρίζονται τα χρησιμοποιημένα μαγειρικά – βρώσιμα έλαια και λίπη τα οποία αξιοποιήθηκαν προς βρώση ή προετοιμασία φαγητού στις οικίες και στις επιχειρήσεις της εστίασης και της φιλοξενίας (εστιατόρια, ξενοδοχεία, καφετέριες, catering, κ.λπ.). Μετά την αρχική τους χρήση, τα τηγανέλαια είναι πλέον ακατάλληλα για περαιτέρω βρώση ή επαναφορά τους με οποιονδήποτε τρόπο στη τροφική αλυσίδα.
Η επικρατούσα πρακτική της ανεξέλεγκτης απόρριψής τους στο αποχετευτικό δίκτυο, αφού επί του παρόντος δεν υπάρχει εγκεκριμένο Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ) για το συγκεκριμένο ρεύμα αποβλήτων, προκαλεί σοβαρά περιβαλλοντικά και πρακτικά προβλήματα, επειδή δεν είναι πλήρως βιοαποδομήσιμα, όπως:
- Η απόρριψη έστω και ενός λίτρου τηγανέλαιου στην θάλασσα μπορεί να προκαλέσει σοβαρή ρύπανση σε σχεδόν ένα εκατομμύριο λίτρα θαλασσινού νερού με άκρως σημαντικές αρνητικές συνέπειες για όλα τα είδη ζώων και φυτών που διαβιούν σε αυτήν.
- Η απόρριψη τηγανελαίων στο έδαφος μειώνει την παραγωγική του ικανότητα, καθώς εμποδίζει τις ρίζες των φυτών να «επικοινωνούν» με το νερό, ενώ ταυτόχρονα, ρυπαίνεται και ο υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας.
- Η απόρριψή τους αθροιστικά στην αποχέτευση δημιουργεί προβλήματα φραγής στο αποχετευτικό δίκτυο και στις εγκαταστάσεις των βιολογικών καθαρισμών, λόγω του σχηματισμού σκληρού στρώματος από τη συσσώρευσή τους, καθώς επίσης και επιπλέον κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στον βιολογικό καθαρισμό της πόλης.
Αντιθέτως, τα περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη από την αξιοποίηση των χρησιμοποιημένων μαγειρικών ελαίων είναι πολλαπλά:
- Η ανακύκλωση τηγανελαίων αποτελεί μία άριστη επιλογή για την παραγωγή εναλλακτικών πηγών ενέργειας, όπως το biodiesel καθώς και άλλων βιομηχανικών υλικών όπως λιπαντικά για αγροτικά μηχανήματα, γλυκερίνη κλπ, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και του συνολικού περιβαλλοντικού αποτυπώματος από τη χρήση τους.
- Τα χρησιμοποιημένα μαγειρικά λάδια αποβάλλονται οριστικά από τη διατροφική αλυσίδα, δηλαδή αποφεύγεται η επαναχρησιμοποίηση τους μετά από παράνομη επεξεργασία ως βρώσιμα, αλλά και η έμμεση εισαγωγή τους στη διατροφική αλυσίδα μέσω ζωοτροφών (κάτι που ρητά απαγορεύεται από τη σχετική νομοθεσία).
- Επιλύεται το πρόβλημα της διαθεσιμότητάς τους ως υγρά απόβλητα, με άμεσα οφέλη στο αποχετευτικό σύστημα, αφού όταν καταλήγουν στην αποχέτευση εμποδίζουν την επεξεργασία των λυμάτων και αυξάνουν τις δαπάνες συντήρησης του δικτύου, φράζουν τις σωληνώσεις και προκαλούν δυσάρεστες οσμές.
- Δεν ρυπαίνεται ο υδροφόρος ορίζοντας.
- Μειώνεται ο όγκος των απορριμμάτων που καταλήγουν στους Χ.Υ.Τ.Α.
- Εξοικονομούνται φυσικοί πόροι.
- Προστατεύεται το περιβάλλον, η διατροφική αλυσίδα και η δημόσια υγεία.
